هفدهمين مراسم اهدای جوايز گزارشگران بدون مرز با حضور شيرين عبادی برگزار شد

"من سپاس خودم را به گزارشگران بدون مرز تقديم می کنم ‏که همواره جوايز خود را به نويسندگان و روزنامه نگارانی اهدا می کند که از کشورهای غيرصنعتی و غيردموکراتيک ‏برخاسته اند و در شرايطی بسيار سخت فعاليت می کنند."‏

از سال ١٩٩٢ هر ساله گزارشگران بدون مرز به پاسداشت آزادی بيان و ارج گذاری به روزنامه نگاران به يک روزنامه نگار، يک رسانه، يک وب نگار معترض، جوايزی اهدا می کند. هيات داوران اين جوايز ٣٥ نفر از روزنامه نگاران و مدافعان حقوق بشر و از ٢٦ کشور جهان هستند. هدف از اهدای اين جوايز ارج گذاری به مقام مدافعان حقوق بشر و آزادی بيان و تاکيدی ست بر اهميت دفاع از آزادی بيان و مطيوعات، به ويژه در آنجا که روزنامه نگاران و دست اندرکاران حرفه ی اطلاع رسانی با دشورای برای انجام وظيفه خود مواجه اند.

در مراسم امسال شيرين عبادی برنده جايزه صلح نوبل از ايران مهمان ويژه گزارشگران بدون مرز بود. در آغاز برنامه ژان فرانسوا ژوليارد دبير اول گزارشگران بدون مرز در سخنان کوتاهی به اهميت اين روز برای گزارشگران بدون مرز در شصتمين سالگرد انتشار اعلاميه جهانی حقوق بشر و به معظلات آزادی بيان در جهان اشاره کرد : " امروز بيش از ١٤٠ روزنامه نگار در جهان در زندان بسر می‌برند و ٤٤ روزنامه‌نگار به قتل رسيده‌اند. " وی حضور شيرين عبادی برنده صلح نوبل را در اين مراسم مغتنم شمرد تا با اشاره به آمار روزنامه نگاران زندانی و کشته شده از آغاز سال ميلادی اعلام کند که ما نيز به شيوه خود و با اعتراض اين روز را گرامی خواهيم داشت. ما به نهادهای بين المللی و به ويژه به شورای حقوق بشر اعتراض داريم.

شيرين عبادی سخنان خود را با تبريک شصتمين سالگرد تصويب اعلاميه جهانی حقوق بشر آغاز کرد و گفت: "مهم ترين ‏اصل در حقوق بشر آزادی عقيده و بيان است و منظور از آن، آزادی بيان برای مخالفان ‏است، چرا که موافقان هميشه در مدح و ثنای حکومت آزاد اند. آزادی بيان حقوق بشر ناظر به آزادی ‏بيان اقليت است" در يک حکومت لائيک، پيروان مذاهب ‏الهی، در يک حکومت مذهبی، افراد لائيک، و در حکومت های سوسياليستی طرفداران سرمايه داری بايد بتوانند عقايد خود ‏را در آزادی کامل بيان کنند."

وی در باره سانسور اشاره کرد: "نوعی از سانسور که آزادی بيان را محدود می کند، سانسور علنی است که ‏من آن را سانسور حکومتی می نامم. سانسور حکومتی غالباً منجر به وقوع امر ديگری می شود که ما آن را خودسانسوری ‏می ناميم. يعنی نويسنده يا هنرمندی که برای انتشار اثر خود بايستی از حکومت مجوز بگيرد چون می داند که آزادی کامل ‏ندارد، سعی می کند به شيوه ای بنويسد که اثرش قابل چاپ شناخته شود." ‏

خانم عبادی در اين باره با اشاره به کشور ايران گفت "در قانون مطبوعات ايران قيد ‏شده انتقاد از قانون اساسی در روزنامه ها ممنوع است و در سال های اخير نيز تصميم گرفته شده به آثاری که مروج ‏لائيسيته و فمنيسم باشد اجازه چاپ يا تهيه فيلم ندهند." او در ادامه افزود: "دولت ايران بسياری از سايت های اينترنتی، از ‏جمله سايت های مربوط به حقوق زنان را فيلتر کرده است"

در بخش ديگری از سخنان خود خانم عبادی در باره شکل ديگری از سانسور يعنی سانسور " پنهان" که در کشورهای غربی و ايالات متحده امريکا بکار گرفته می شود گفت : "پنج قدرت رسانه ای بزرگ در ايالات متحده قدرت رسانه ای را در دست گرفته اند اين رسانه ها ‏حدود ۴ هزار ميليارد دلار را در کنترل خود دارند و اين انباشت سرمايه آنچنان تمرکز قدرتی را به وجود ‏می آورد که نقش فرد و جامعه به کلی تحت الشعاع قرار می گيرد." ‏ وی در پايان سخنان خود گفت من سپاس خودم را به گزارشگران بدون مرز تقديم می کنم ‏که همواره جوايز خود را به نويسندگان و روزنامه نگارانی اهدا می کند که از کشورهای غيرصنعتی و غيردموکراتيک ‏برخاسته اند و در شرايطی بسيار سخت فعاليت می کنند."‏ سپس نمايندگان برندگان هفدهمين مراسم اهدای جوايز خود را از دست شيرين عبادی دريافت کردند.

(فيلم کامل سخنرانی شيرين عبادی به زودی بر روی سايت گزارشگران بدون مرز قرار خواهد گرفت)

جايزه برای يک روزنامه نگار
ريکاردو گونزالس آلفونسو

٥٨ ساله روزنامه نگار و مجری برنامه کودک سابق تلويزيون دولتی کوبا و از سال ١٩٩٨ نماينده گزارشگران بدون مرز در کوبا است. در سال ١٩٩٥ فعاليت خود را در آژانس مستقل کوبا پرس آغاز کرد. وی در سال ٢٠٠١ با همکاری رائول ريوير (شاعر و روزنامه نگار مشهور کوبايی ) آژانس مستقل مانوئل مارکز استرلينگ را برای آموزش خبرنگاران تاسيس کرد. در دسامبر ٢٠٠٢ با همکارانش دوهفته‌نامه " از کوبا" (De Cuba) را منتشر کرد که تيراژ آن به ٢٠٠ هزار نسخه رسيد. اين نشريه به انتشار موضوعاتی پرداخت مانند نژادپرستی در کوبا و يا "کمپين جمع آوری امضا برای تغيير دمکراتيک از طريق رفراندم"، که روزنامه‌های رسمی منتشر نمی‌کردند. ريکاردو گونزالس آلفونسو در تاريخ ١٨ مارس ٢٠٠٣ به همراه ٢٦ تن ديگر از روشنفکران و روزنامه نگاران معترض کوبايی در سرکوب گسترده‌ای مخالفان که " بهار سياه کوبا" نام گرفت بازداشت شد. با اتهام " مزدوری برای امريکا و اقدام عليه استقلال و تماميت ارضی کشور" به ٢٠ سال زندان محکوم شد. وی هم‌اکنون در زندان کومبينادو دل در هاوانا زندانی است. اين روزنا‌مه‌نگار شديدا بيمار و در فاصله سالهای ٢٠٠٦-٢٠٠٧ چهار بار مورد عمل جراحی قرار گرفته است. در تاريخ ٢٧ ژانويه ٢٠٠٨ و بعد از بستری شدن طولانی در بيمارستان مجددا به سلولش بازگردانده شد. عليرغم وضعيت جسمانی وخيم از دسترسی به دارو محروم است.

در اين بخش ديگر نامزدها عبارت بودند از

سوريه : ميشل کيلو : ٦٧ ساله روزنامه نگار و حقوقدان و چهره مشهور مبارزه برای دمکراسی در سوريه است. وی به اتهام " تضعيف روحيه ملی" برای امضا کردن بيانيه ای با ديگر روشنفکران در باره ايجاد رابطه ميان سوريه و لبنان به سه سال زندان محکوم شده است. روسيه : ناتالی مورار روزنامه نگار جوان هفته نامه The New Times که مقالاتش در باره منابع مالی غير قانونی در انتخابات رياست جمهوری سال جاری باعث تبعيد وی از روسيه شده است. ويتنام : نگوين ويت شين : ٥٦ ساله روزنامه‌نگار روزنامه Thanh Nien در ١٥ اکتبر ٢٠٠٨ به دوسال زندان محکوم شده است. انتشار مقالاتی در باره فساد گسترده مالی مسئولان دولتی در يک افتضاح مالی در سال ٢٠٠٦ علت اصلی دستگيری اين روزنامه نگار است. وی به " سواستفاده از آزادی دمکراتيک عليه مصالح دولت" متهم شده است. سری‌لانکا : تی‌ساناياگام : روزنامه نگار Sunday Times در فوريه سال جاری بازداشت و هم اکنون در شرايط دشواری در زندان مرکزی شهر کلمبو در بازداشت بسر می‌برد.

جايزه برای يک رسانه مستقل
راديو آزاد کره شمالی

راديو آزاد کره شمالی، راديوی روزنامه‌نگاران معترض کره شمالی است و " دشمن شماره يک" رِژيم توتاليتر کيم جونگ ايل به شمار می‌آيد. کره شمالی بارها برای تعطيل کردن اين راديو کره جنوبی را تحت فشار قرار داده و حتا تهديد به قطع مذاکرات و گفتگو کرده است. خبرنگاران اين راديو بارها تهديد به مرگ شده‌اند و مدير آن نيز پس از يک سوقصد نافرجام تحت حفاظت پليس قرار دارد. اين ايستگاه راديويی روزانه چندين ساعت برنامه پخش می کند. در کره شمالی دستگاه‌های گيرنده راديو از سوی پليس به شکل مداوم کنترل می شوند. ( در اين کشور دستگاه تنظيم فرکانس همه راديوها پس از خريد بر روی امواج رسمی قرار گرفته و مهر و موم می شوند.) عليرغم اين کنترل شديد راديو آزاد کره شمالی دارای شنوندگان بسياری است که چه با دستکاری راديو و يا خريد غير قانونی راديو ترانزيستوری چينی موفق به شنيدن برنامه های راديو بر روی امواج کوتاه می‌شوند. راديو آزاد کره شمالی با استفاده از شبکه‌ای مخفی از روزنامه‌نگاران در سراسر کشور، توانسته است اطلاع رسانی حرفه‌ای را در "بسته‌ترين" کشور جهان به پيش برد. کيم سونگ شاعر مشهور و همکار اين راديو نقش مهمی در ساختن برنامه‌‌های مورد توجه شنوندگان دارد.در کشوری که مردمش بيش از شصت سال است قربانی فريب خبر سازی حاکم هستند.

در اين بخش ديگر نامزدها عبارت بودند از

ترکمنستان chrono-tm.org سايت اطلاع رسانی نزديک به جنبش " ابتکار برای حقوق بشر" مدير اين سايت فريد توهاباتولين در سال ٢٠٠٢ بازداشت و به سه سال زندان محکوم شد. وی پس از آزادی به اتريش پناهنده شده است. سايت chrono-tm.org مجموعه اخباری را از وضعيت حقوق بشر در ترکمنستان منتشر می‌کند.

گينه هفته نامه طنز Le Lynx اين هفته نامه يک هفته پس از لغو قانون محدوديت برای مطبوعات در سال ١٩٩۲ اولين شماره خود را منتشر کرد. از آن تاريخ اين نشريه با همان شکل و پايبندی به موازين روزنامه نگاری انتقادی منتشر می‌شود.

ايالات متحده امريکا دمکراسی اکنون Democracy Now! اين رسانه درسال ١٩٩٦ بوسيله امی گودمن چهره ی روزنامه‌نگاری ترقی خواه و متعهد تاسيس شد. شايد نتوان Democracy Now! را رسانه خطاب کرد اما برنامه‌های راديويی آن که از سوی روزنامه نگاران مستقل در نيويورک تهيه می‌شود، علاوه بر سايت اينترنتی بر روی ٧٠٠ ايستگاه راديويی و شبکه های تلويزيون پخش می شود. افشای شکنجه در زندان ابوغريب و زندان گوانتانمو از سوی ارتش امريکا و ديگر افتضاحات " جنگ عليه تروريسم" را برای اولين بار اين رسانه منتشر کرد.

ايران : تغيير برای برابری وب سايت تغيير برای برابری از دوسال پيش با هدف انتشار اخبار ونظرات کارزار " يک ميلبون امضا برای تغيير قوانين تبعيض آميز نسبت به زنان" در ايران، فعاليت خود را آغاز کرده است. امروز وب‌نگاران اين سايت از رهبران جنبش بزرگ دفاع از حقوق زنان در ايران هستند. به همين دليل نيز دائما به مراجع قضايی – امنيتی احضار می‌شوند. از جمله مبارزات آنها در سال جاری تلاش بازپس گرفتن طرح قانون "حمايت از خانواده" از مجلس قانون‌گذار ايران است که تعدد زوجات را قانونيت می‌بخشد.

جايزه برای يک وب‌نگار منتقد
زرگانر برمه

زرگانر معروف به "چارلی چاپلين برمه" وبلاگ نويس و هنرمند مدافع حقوق بشر از سال ٢٠٠٧ با مقالات و نمايش‌های خود بر روی وبلاگ‌اش به روشنگری در باره ديکتاتوری ژنرال‌ها برمه پرداخته است. در کشور خفقان زده با سانسور و سرکوب شديد، اين وبلاگ سريعا به يک منبع خبری معتبر تبديل شد. حضور او که منتقد سواستفاده و فقر و فساد بود از سوی ژنرال‌های حاکم تحمل نشد. وی در موج سرکوب شديد مخالفان سال ١٩٨٨ نيز بازداشت شده بود. از سال ٢٠٠٦ وی از فعاليت های هنری محروم شد. در سپتامبر ٢٠٠٧ به اتهام حمايت از تظاهرات مسالمت‌آميز روحانيون بودايی بازداشت و در تاريخ ٥ ژوئن ٢٠٠٨ برای نوشتن مقاله‌ای انتقادی از اقدامات حاکميت در جريان طوفان نرگس و مصاحبه با بی بی سی به " "برهم زدن نظم عمومی " متهم شد. زرگانر به ٤٥ سال زندان محکوم شده است وهم اکنون در زندان انسين شهر رانگون بسر می‌برد.

نای فون لت برمه

نای فون لت وبلاگ نويس ٢٨ ساله در تاريخ ١٠ نوامبر ٢٠٠٨ از سوی دادگاه ويژه‌ای که در زندان انسين شهر رانگون تشکيل شد به ١٠ سال و شش ماه زندان محکوم شده است. اتهام وی عدم رعايت قانون رايانه ای ( Electronic Act) است که استفاده کنندگان از اينترنت عليه دولت را شديدا مجازات می کند. مادر اين وبلاگ نويس نتوانست در محاکمه وی شرکت کند و وکيل او نيز هم اکنون برای انتقاد از دستگاه قضايی و به اتهام "توهين به دادگاه" در زندان بسر می‌برد. نای فون لت مديريت دو کافی نت را در رانگون بر عهده دارد و در وبلاگ اش در باره مشکلات روزانه جوانان در عرصه بيان آزاد خواسته‌هايشان می‌نوشت. به‌ویِژه در بعد از تطاهرات روحانيون بودائيست و جوانان در پائيز ٢٠٠٧ اين وبلاگ يکی از منابع مهم خبری در باره "انقلاب زعفران" است که امروز فعالان و شاهدانش همگی شديدا سرکوب شده اند. نای فون لت از بيماری چشم رنج می‌برد اما مسوولان زندان از مراجعه وی به چشم پزشک ممانعت به عمل می‌آورند.