شيرين عبادی، فعاليت‌ها و اميدهايش، دويچه وله

* شيرين عبادی اميدوار است که وضعيت تغيير کند و مردم بتوانند آزادانه در انتخابات شرکت کنند

شيرين عبادی، برنده‌ی جايزه‌ی نوبل صلح سال ۲۰۰۳، در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی آلمانی “زود دويچه تسايتونگ“ به پرسشهايی در باره‌ی وضعيت ايران و زندگی خصوصی خود پاسخ گفت. نگاهی به بخشهايی از اين مصاحبه.

زندگی شيرين عبادی در ايران در طول سالهای فعاليتش به عنوان مدافع حقوق بشر با تهديد و ناامنی همراه بوده است. وی برای خبرنگار “زود دويچه تسايتونگ“ تعريف می‌کند که پس از انقلاب اجازه نمی‌يابد به عنوان قاضی کار کند. نام او را به خاطر فعاليتش به عنوان وکيل دادگستری و فعال حقوق بشر در ليست سياه ترور می‌نشانند، ليستی که بر حسب اتفاق و به هنگام دفاع از خانواده‌های قربانيان قتلهای سياسی به دست او و همکارانش می‌رسد.

عبادی می‌گويد که از کودکی تجربه کرده است که مدافعان حقوق ديگران، خود با خشونت و تهديد روبرو می‌شوند. او آموخته است با ناامنی سر کند. اينکه در چارچوب قانون حرکت می‌کند، به او نيرو می‌دهد که به جلو برود و از انتقاد و فعاليت دست برندارد. اما دولت ايران است که خارج از چارچوب قانون عمل می‌کند. عبادی در اين مورد به “زود دويچه تسايتونگ“ گفت: “دولت ايران کنوانسيون حقوق بشر را امضا کرده، اما به آن عمل نمی‌کند. هنوز هم در ايران مجازات اعدام در مورد افراد نابالغ اجرا می‌شود. قانونگزار به زنان تبعيض روا می‌دارد. قوانين ملی ما بايد با موازين بين‌المللی همخوانی داشته باشند. دولت ايران تعهد کرده که به اين قوانين عمل کند، در سازمان ملل متحد هم می‌گويد که به حقوق بشر احترام می‌گذارد. اما اين حقيقت ندارد و بدين ترتيب کار حکومت غيرقانونی است. من با کار خود آن چيزی را مطالبه می‌کنم که دولت ايران مدتهاست در سطح بين‌المللی قول انجام آن را داده است.“

شيرين عبادی در پاسخ به پرسش خبرنگار “زود دويچه تسايتونگ“در مورد دستاوردهای دوره‌ی رياست جمهوری احمدی‌نژاد، می‌گويد که چيزی به نظرش نمی‌رسد. وی به دولت احمدی‌نژاد انتقاد می‌کند که به حقوق بشر احترام نگذاشته و روز به روز آزادی‌های مردم را محدودتر کرده است. همچنين در دوره‌ی احمدی‌نژاد وضعيت اقتصادی کشور وخيم‌تر شده، بهای اجناس بسيار بالا رفته و مردم روز به روز فقيرتر می‌شوند.

از عبادی سؤال می‌شود که چرا با اينکه بيش از ۷۰ درصد جمعيت ايران را جوانان زير ۳۰ سال تشکيل می‌دهند اپوزيسيونی قوی در ايران وجود ندارد. عبادی می‌گويد: “مردم ايران در سی سال اخير انقلاب را از سر گذرانده‌اند و جنگ خونين و بيرحمانه‌ی عراق را. مردم از خشونت خسته شده‌اند. آنها دوست دارند که هر اتفاقی هم که بخواهد بيفتد، بدون خشونت بيفتد. اما اين وقت لازم دارد. و طبيعی است که من مشکلات را می‌شناسم: ما زندانيان سياسی داريم. کسی که از دولت انتقاد کند، به زندان می‌افتد. [...] زمان لازم است، اما راه ما اين است و مردم برای مشکل‌هايشان دنبال راه‌حل صلح‌آميز می‌گردند.“

پاسخ شيرين عبادی به اينکه نقش باراک اوباما، رييس جمهور جديد آمريکا را در حل مشکل‌های ايران چگونه می‌بيند، از نظر خبرنگار “زود دويچه تسايتونگ“ به گونه‌ای است که گويا عبادی عادت کرده اميد به چيزی نبندد. عبادی می‌گويد “هنوز زود است بتوان چيزی گفت. [...] اينکه رييس جمهور جديدی روی کار آمده، هنوز به معنای آن نيست که در سياست تغييری حاصل خواهد شد.“ اما وی سپس خود را به عنوان انسانی اميدوار می‌نماياند، آنجا که به پرسشی در مورد انتخابات ايران پاسخ می‌گويد، از اميد خود به اينکه مردم بتوانند آزادانه در انتخابات شرکت کنند، به کانديدای مورد علاقه‌شان رأی دهند و همه‌ی کانديداها به انتخابات راه پيدا کنند. خبرنگار می‌پرسد: “اين انتظار و اميد شما واقع‌گرايانه است؟“ عبادی پاسخ می‌دهد: “طبق قوانين موجود نه، اما هر لحظه ممکن است وضعيت تغيير کند.“