"بازاریان از سیاست دلزده اند"، رادیو فرانسه

چهار روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در تهران شایعه شد که بازار قصد اعتصاب دارد اما تا به امروز این اعتصاب به وقوع نپیوسته است. از نظر برخی مغازه داران بازاریها منتظر آخر و عاقبت این بحران سیاسی نشسته اند.

بحران و تنشی که پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آغاز شد، بلافاصله بر فعالیتهای اقتصادی کشور تاثیر گذاشت و بسیاری از معاملات و معادلات را معلق کرد.

نمایشگاه های اتومبیل از ترس لطمه هائی که ممکن است طی درگیریهای خیابانی به مغازه ها وارد شود، اتومبیل های خود را به مکانی امن منتقل کردند، بهای طلا افزایش یافت و نرخ ارز دچار سردرگمی شد.

فعالیت بازار تهران که نمودار کل فعالیتهای مبادلات اقتصادی کشور است، به کندی گرائید و در روزهای اخیر اکثر مغازه ها زودتر از معمول تعطیل شد. شایعۀ اعتصاب بازار نیز در این میان بر سر زبانها افتاد.

یکی از فرش فروشان قدیمی بازار تهران توضیح می دهد که در همان روزهای نخست بحران صحبت اعتصاب در بین تجار جریان داشت اما همگی خیلی زود این احتمال را حداقل فعلاً، کنار گذاشتند. این تاجر فرش بیش از آنکه بخواهد از بحران کنونی سخن بگوید، اصرار در توصیف وضیعت بسیار خراب بازار فرش دارد. او می گوید: "دولت به خاطر روابط سیاسی به چین باج داد و بازار فرش را در اختیار چینی ها گذاشت. از آن به بعد اوضاع بدتر شد".

به گفتۀ او منافع تجار فرش به قدری کاهش یافت که حتی دولت هم کوتاه آمد و پذیرفت که بازرگانان را از مالیات معاف کند.

در مورد طرفداری از میر حسین موسوی یا محمود احمدی نژاد انتظار سخنی صریح و مشخص از این فرش فروش قدیمی بیهوده است. به نظر می رسد که او در انتظار است که ببیند کدام موضع گیری به صلاح فعالیتهای تجاری اش خواهد بود.

در بازار طلا فروشان، یکی از زرگران می گوید: "بازار از سیاست دلزده شده، اصلاً بعد از انقلاب شاخ بازار را شکستند و قدرت سیاسی آنرا محدود کردند". او صحبت را در پستوی کوچک مغازه ادامه می دهد و مثال می زند که "همین پارسال در جریان اعتصاب کوچکی که بر سر مالیات گرفتن و به اصطلاح ارزش افزوده پیش آمد، به بعضی از بازاریان معتبر و محترم پیغام دادند که اگر مغازه را باز نکنید، شب را در منزل خود نخواهید گذراند". او توضیح می دهد که اعضای شناخته شدۀ بازار مدام زیر نظرند و جرات دست از پا خطا کردن ندارند. به گفتۀ او، در شرایطی مثل وضیعت کنونی تهدیدها علنی و بدون رودربایستی است.

یکی دیگر از طلا فروشان اضافه می کند که بازار رهبری ندارد هر کس به فکر خود است. به عقیدۀ او رژیم به هیچکس اجازۀ محبوب شدن نمی دهد خواه در بازار، خواه هر کجای دیگر، رژیم حتی ار محبوبیت علی پروین نیز جلوگیری می کند، و دربارۀ شایعۀ رهبری حبیب الله عسگراولادی، او توضیح می دهد "عسگر اولادی در واقع رهبری صادرات و واردا ت کشور را در دست دارد نه رهبری سیاسی بازار را".

اما بحران کنونی به عقیدۀ یکی از کسبۀ خرده پا کار انگلیس و آمریکاست، از نظر او برای بازاریها، احمدی نژاد وموسوی فرقی نمی کنند. هر کدام که انگلیسی ها بخواهند، رئیس جمهوری خواهد شد.

اگر بتوان نظر پنج، شش کاسب و تاجر را نمایندۀ عقاید اکثریت بازار تهران دانست، باید گفت که این مجتمع بزرگ اقتصادی گرایش روشن و مشخصی به یکی از دو قطب اختلافات کنونی ندارد و به هیچیک ارجحیت نمی دهد.

یکی از نمایندگان نسل جوان بازار که اینک مغازۀ پدر و پدربزرگ خود را اداره می کند و سخت سرگرم معاملات بسیار کلان است، با لحنی طعنه آمیز از موضع گیری های سیاسی سخن می گوید. او که بازرگانی جهانی و بازارهای دنیای غرب را به خوبی می شناسد، می گوید: " به طورکلی تفکر بازاری تفکر توطئه ایست، اکثراً می پندارند که تصمیم های اصلی درواشنگتن و لندن گرفته می شود". او بر محافظه کاری شدید بازاریان تهران تاکید می کند و می گوید:" هیچکس حاضر به کوچکترین ریسکی نیست. همه نگران کوتاه مدت اند و آلان هم منتظر نتیجۀ زورآزمائی سیاسی نشسته اند، چه موسوی برنده شود چه احمدی نژاد، بازاریان خود را با آن وفق خواهند داد".

اما برادر کوچک تر تاجر جوان که شریک او نیز هست و به گفتۀ خود تاکنون در همۀ راهپیمائی ها شرکت کرده، صریحاً از میرحسین موسوی طرفداری می کند. به عقیدۀ او بازار تا زمانی که واقعاً ناچار نشود، وارد صحنۀ بحران سیاسی نخواهد شد و در پاسخ به پرسشی در مورد عاقبت درگیری سیاسی، او می گوید: "هیچ چیزمعلوم نیست، مسئلۀ اصلی موقعیت خود آیت الله خامنه ای است که در وضع حساسی گیر کرده و نمی داند چه بکند".

به عقیدۀ این بازاری بسیار جوان رفتار خامنه ای همانقدر که می تواند مشکل گشا باشد، ممکن است کشور را به جنگ داخلی هم بکشاند.