دادگاه نمايشی نمايانگربازداشت خودسرانه است، ديده بان حقوق بشر

اعترافات تمرين شده، اتهامات کلی، اما بدون هيچ اتهام مشخص

(نيويورک، ۴ اگوست ۲۰۰۹)- ديده بان حقوق بشر امروز گزارش داد که تصميم ايران برای نمايش محاکمه بيش از صد تن از مخالفان انتخابات اخيررياست جمهوری که با پخش اعترافات دو تن از رهبران اصلاح طلب کامل شد طبيعت بازداشت خودسرانه اين افراد را بيش از پيش برجسته می سازد. جلسه دادگاه روز اول اگوست ۲۰۰۹ بدون اينکه اطلاعی به خانواده های متهمان ويا وکلای آنها داده بشود برگزار شد وقرار است در ششم اگوست، يک روز پس از مراسم تحليف محموداحمدی نژادبرای دور دوم رياست جمهوری اش، از سرگرفته شود.

درجلسه دادگاه روز اول اگوست، عبدالرضا محبتی معاون دادستان دادگاه عمومی وانقلاب تهران کيفرخواست بلندی را خواند ودر آن متهمان را به تلاش برای انجام يک "کودتای مخملی" متهم کرد بدون اينکه هيچ يک از آنها را به نقض مشخص يکی از قوانين ايران متهم کند. در اين کيفرخواست که متن کاملا آن هنوز توسط مقامات ايرانی منتشر نشده است، از بسياری از منتقدان دولت همچون شيرين عبادی برنده جايزه صلح نوبل، که تا اين زمان دستگير نشده، نام برده شده است.

جواستورک معاون بخش خاورميانه وشمال آفريقای سازمان ديده بان حقوق بشر دراين زمينه گفت: "آن چيزی که به عنوان کيفرخواست توسط دادستان خوانده شده نشان می دهد که اتهامات مطرح شده کاملا سياسی هستند. از آنجاييکه کاملا روشن است که مقامات ايرانی نمی توانند اعمال مجرمانه مشخصی را پيداکنند تا اين افراد را به وسيله آن متهم کنند، آنها بايد فورا و بدون هيچ قيدو شرطی برای آزادی همه آنان اقدام کنند."

بيشترافرادی که درجلسه دادگاه حضور داشتند تظاهرکنندگان معمولی بودند اما حداقل هفت تن از رهبران اصلاح طلب در جمع آنان ديده می شد. دو تن از آنها به نام های سيدمحمدابطحی معاون سابق رياست جمهوری و محمدعطريان فر روزنامه نگار و يکی از مسئولين سابق وزارت کشور بياناتی را مطرح نموده و "اعتراف" کردند که اصلاح طلبان پيش از انتخابات رياست جمهوری برای اعتراضات بعد از انتخابات تصميم گرفته بودند وديگر انکه هيچ پايه ای برای ايراد اتهام تقلب در انتخابات وجود ندارد.

فهميه موسوی نژاد همسر ابطحی به ديده بان حقوق بشر گفت که توسط رسانه های دولتی از خبر محاکمه مطلع شده است. او گفت که در تاريخ ۳۰ جولای موفق شده بود همسر خود را ملاقات کند:" ما با يکديگر دراتاقی نشستيم که يک دوربين ازما فيلمبرداری می کرد و اگر اندکی از موضوعات شخصی منحرف می شويم توسط سه نفری که آنجا حضور داشتند موردسرزنش قرار می گرفتيم. ابطحی بسيار ضعيف و ناسالم بود و بدنش درتمام مدتی که آنجا بوديم لرزش خاصی داشت. او بيش از ۱۸ کيلوگرم (۳۶ پاوند) وزن کم کرده بود. من از اينکه درچنين وضعيتی او را به جلسه دادگاه آورده بودند شگفت زده شدم."

درمصاحبه ای که دربرنامه تلويزيونی "۲۰:۳۰" در روز دوم اگوست پخش شد، مصاحبه گرتلويزيون دولتی ايران از عطريان فر پرسيد که چراافکارش درمورد انتخابات به شکل راديکالی عوض شده است؟ او پاسخ داد: "تنها اين خداست که می تواند قلب يک نفر را تغيير دهد. وقتی يک نفر درشرايطی است که ممکن است روز بعد از آن زنده نباشد آن موقع می تواند تحول را تجربه کند."

مازيار بهای خبرنگار هفته نامه نيوزويک که "اعترافات" وی پيش از اين در تاريخ سی ام ژوئن پخش شده بود نامش درميان افرادی بود که در کيفرخواست مطرح شده بود اما روز شنبه وی صحبت نکرد.

درکيفرخواست همچنين از اعترافات اشخاصی همچون مصطفی تاج زاده معاون سابق وزيرکشور، عبدالله رمضان زاده سخنگوی سابق دولت، بهزاد نبوی ومحسن صفايی فراهانی از نمايندگان مجلس ششم نيز سخن به ميان آمده بود. کيفرخواست يک پاراگراف کامل را به محقق ايرانی کانادايی کيان تاجبخش اختصاص داده بود که پيش از اين برای دادن اعترافات اجباری درمدت زمانی که بين ماه می تا سپتامبر ۲۰۰۷ بازداشت شده بود تحت فشار قرارگرفته بود. او درسپتامبر ۲۰۰۷ با سپردن وثيقه آزاد شد و بار ديگر در تاريخ ۹ جولای ۲۰۰۹ دستگير شد.

استورک در اين زمينه گفت: " کاملا روشن است که رهبران ايران از اين محاکمه مضحک نه تنها برای مجازات آنانی که دربازداشت هستند استفاده می کنند بلکه تلاش می کنند تا هرکسی را که عليه بی عدالتی صحبت می کند مورد ارعاب وتهديد قرار دهند. هيچ چيز ديگری جز اين نمايش محاکمه و اعترافات تلويزيونی نمی تواند به اين اندازه نشان دهنده تمايلات اقتدارگرايانه کسانی که ايران را رهبری می کنند باشد."

سعيدمرتضوی دادستان تهران روز دوم اگوست به کسانی که مشروعيت دادگاه را زيرسوال می برند ويا کيفرخواست را مورد انتقاد قرار می دهند هشدار داد که اين کار آنها می تواند باعث تحت تعقيب قراردادن آنها بشود.

يکی از وکلای متهمان ياد شده گفت که هيچ يک از وکلا نتوانسته پيش از برگزاری دادگاه کيفرخواستی را که توسط معاون دادستان خوانده شد ببينند. تنها برخی رسانه های دولتی به دادگاه اول اگوست دسترسی داشتند. خانواده های متهمين به ديده بان حقوق بشر گفتند که آنها توسط رسانه های دولتی از ماجرای برگزاری محاکمه باخبرشده اند. همسريکی از متهمان ياد شده به ديده بان حقوق بشر گفت: "وقتی خبر برگزاری محاکمه را از خبرگزاری فارس شنيدم سريعا خود را به دادگاه رساندم. وارد ساختما دادگاه انقلاب شدم اما همه راه های دسترسی به سالن دادگاه مسدود شده بود."

همسران سه تن از متهمانی که نام آنها در کيفرخواست مطرح شده بود به ديده بان حقوق بشر گفتند که مقامات امنيتی با آنها تماس گرفته اند و گفته اند که اگر آنها در مورد حضور همسرانشان در دادگاه مطلبی را با رسانه ها مطرح کنند وضعيت سخت تری درانتظارآنها درزندان خواهد بود و به علاوه آنهارا بار ديگر جلوی تلويزيون خواهند آورد تا حرف های همسرانشان را تکذيب کنند.

آنچه در دادگاه مطرح شد براساس اعترافات کسی بود که "جاسوس" وخوانده شد ولی نامی از وی به ميان نيامد. وی برای "کودتای مخملی" شش بخش درنظر گرفته بود- جنبش زنان، اقليت های قومی، گروهای حقوق بشری، جنبش کارگری، سازمان غيردولتی و دانشجويان. اين کيفرخواست درميان نام هايی که دربخش جنبش زنان مطرح کرد از شادی صدر که درتهران وکيل حقوق بشر است نام برد که در تاريخ ۱۵ جولای دستگير ومتعاقبا آزاد شد. دراين بخش از کيفرخواست نام های زيادی از افراد موسوم به حاميان خارجی و ازجمله ديده بان حقوق بشر نيز مطرح شده است.

ديده بان حقوق بشرنگرانی خود را از جلسه بعدی دادگاه که قراراست اعترافات ديگری را به معرض نمايش بگذارد ابراز می کند. درتاريخ سوم اگوست خبرگزاری فارس گزارش داد که اعترافات هفت تن از اصلاح طلبان به تلويزيون دولتی ايران برای نمايش ارائه شده است. زينب حجاريان دخترسعيد حجاريان يکی از اصلاح طلبان برجسته که از تاريخ ۱۴ ژوئن دستگير شده است به ديده بان حقوق بشر گفت که مقامات با خانواده وی تماس گرفته وگفته اند که پدرش نيزدرجلسه دادگاه پنج شنبه حضور خواهد داشت.