معامله اوباما با کارت ايران، برنامه هسته اي ايران در گرو توقف شهرک سازي اسرائيل، ابتکار

اين روزها تامين بنزين ايران و پرونده هسته اي آن با موضوع ساخت شهرک هاي يهودي دراسرائيل و رابطه کشورهاي عربي با آن و تشکيل دو کشور فلسطين و اسرائيل در کنار هم به موضوعي بين المللي تبديل شده است. کنگره ايالت متحده آمريکا به رئيس جمهور اوباما اجازه داده است که شرکت هاي را که به ايران بنزين مي فروشند را مورد تحريم قرار دهد.

امري که تا کنون از سوي رئيس جمهور تغييرخواه آمريکا عملي نشده است. هر چند 40 درصد بنزين مصرفي ايران از واردات تامين مي شود اما اين کشور اعلام کرده است که مي تواند تنها ظرف مدت يک هفته بر چالش تحريم بنزين در کشور فائق آيد و حتي يک طرح ويژه 48 ساعته تامين بنزين را نيز در دستور دستگاههاي مسئول قرار داده است. بنيامين نتانياهو نخست وزير راست گرا و افراطي رژيم صهيونستي در حالي به سفر اروپا و ديدار با سران کشورهاي ايتاليا، فرانسه،آلمان و انگليس رفت که به گفته مارک ريگيف سخنگوي اين کشورمهمترين دغدغه امنيت ملي اسرائيل، ايران و داشتن سلاح اتمي است. نتانياهو از سوي کشورهاي اروپايي و آمريکا تحت فشار است تا با عقب نشيني از ساخت شهرک هاي يهودي شين در کرانه رود اردن گامي در راستاي صلح با فلسطين وکشورهاي عربي بردارد.

کشورهاي حامي اسرائيل به نخست وزير آن وعده داده اند که اگر از ساخت اين شهرک ها چشم پوشي کند کشورهاي عربي را وادار به پذيرفتن دو کشور فلسطين و اسرائيل در همسايگي هم خواهند کرد و روابط آن با دوئل عربي به حالت عادي در خواهد آمد. امري که تا کنون از سوي برخي کشور هاي عربي به صورت مخفيانه انجام مي شود و برخي ديگر نظير بحرين، مراکش، قطر، امارات متحده عربي آنگونه که يک مقام اروپايي به روزنامه گاردين گفته است موافق اين اقدام هستند هر چند که عربستان مخالف اين رابطه مي باشد. بنيامين نتانياهو قصد دارد تا به امتياز گيري از چنين مسئله اي پرداخته و به قولي چند نشانه را با يک تير هدف بگيرد. نخست وزير راست گراي اسرائيل که قبل از اجلاس1+5 که براي بررسي پرونده هسته اي ايران تشکيل مي شود با دوستان خود در قاره سبز ديدار کرده است با جدي خواندن تهديد برنامه هسته اي ايران از آنها خواسته است تا اين موضوع را در نشست آينده خود مد نظر داشته باشند. مقام هاي اروپايي قبل از سفر نتانياهو به لندن و برلين اعلام کرده بودند که با او درباره توقف شهرک سازي ها گفت وگو خواهند کرد.

اروپايي ها خواستار توقف فوري شهرک سازي هاي اسراييل در کرانه غربي رود اردن به عنوان يک گام عملي براي پيشبرد روند صلح خاورميانه و تشکيل دو دولت مستقل فلسطيني و اسراييل در همسايگي هم اصرار دارند. اين اصراري است که هم حمايت ايالات متحده را پشت سر خود دارد و هم اعراب منطقه خواستار آن هستند.در اين زمينه دولت نتانياهو موضوع شهرک سازي ها در کرانه غربي را مهمل خوبي براي امتياز گيري از اعراب منطقه، فلسطيني ها و آمريکا و اتحاديه اروپا يافت.با پيوند زدن موضوع فعاليت هاي هسته اي ايران به منافع حياتي اسراييل دولت نتانياهو به صراحت اعلام کرده است که فعاليت هسته اي ايران، جدي ترين چالش سياست خارجي اسراييل است. اين گفته بدان معناست که از نظر دولت وي دولت هاي عربي منطقه ونيز گروه هاي شبه نظامي فلسطيني و لبناني و... از نظر خطرات امنيت ملي به مراتب کمتر از ايران هستند. نخست وزير اسراييل تلاش دارد تا معامله اي با اروپا و آمريکا به انجام برساند. بدين نحو که موضوع توقف شهرک سازي ها را از قالب مورد توافق و چارچوب مورد بحث خارج کرده و آن را به موضوع فعاليت هسته اي ايران پيوند بزند.

نتانياهو با اين کار تلاش دارد تا هم به زعم خود "ژست " امتيازدهي به اعراب را بگيرد و اعلام کند که براي پيشبرد روند صلح خاورميانه و علي رغم مخالفت احزاب راست افراطي دولت ائتلافي اش، شهرک سازي ها را موقتا متوقف مي کند (3 تا 6 ماه) و هم اينکه با منوط کردن اين گام به برداشتن گام هاي جدي غرب در قبال تحريم هاي بيشتر عليه ايران فشار جهاني عليه فعاليت هاي هسته اي ايران را افزايش دهد. در کنفرانس خبري نتانياهو با گوردون براون نخست وزير بريتانيا در لندن اين موضوع کاملا مشهود بود. براون و نتانياهو به ايران درباره افزايش تحريم هاي بين المللي در صورت عدم همکاري با جامعه جهاني در مناقشه اتمي هشدار دادند. براون گفت: «بر اين عقيده ام که اگر به زودي پيشرفتي صورت نگيرد، جهان بايد به عنوان يک اولويت تحريم هاي ايران را افزايش دهد.» روزنامه گاردين در شماره 26 اوت خود گزارش داد، باراک اوباما خود را آماده مي کند تا به اسرائيل پيشنهاد دهد که اگر دولت نتانياهو موافقت کند که شهرک سازي در مناطق شرقي بيت المقدس يعني جوديا و سميريا را متوقف کند در مقابل ايالات متحده نيز قول مي دهد، موضع سخت تر و قاطع تري در برابر توسعه برنامه هاي هسته اي ايران اتخاذ کند.

اين موضوع مي تواند شايعه اي را که مدتي است بر سر برنامه هاي سختگيرانه امريکا عليه ايران مطرح شده، تقويت کند. همچنين نشان مي دهد که اوباما بر خلاف آنچه بسياري تصور مي کردند حاضر به پذيرش ايران هسته اي نيست و معتقد است رسيدن ايران به تکنولوژي هسته اي مي تواند حتي امنيت امريکا را هم تهديد کند. برخي از تحليلگران براي اثبات اين ادعا اظهارات اخير باراک اوباما را دليل مي آورند. به عقيده او، امريکا بايد مستقيما در حل بحران اعراب و اسرائيل وارد شود چرا که گره موجود در حل اين بحران بر امنيت ايالات متحده نيز تاثير مي گذارد. اين در حالي است که اسرائيلي ها چندان به موضع سخت امريکا در برابر ايران هم اطمينان ندارند.

چرا که در صورت اتخاذ هر گونه تصميم سخت تر عليه ايران ابتدا بايد آن تصميم به شوراي امنيت ملي سازمان ملل برود و در آنجا به تصويب برسد. در آنجا هم احتمال مخالفت چين و روسيه با تشديد تحريم ها عليه ايران بسيار زياد است. در همين رابطه روزنامه گاردين خبر داده است که نمايندگان کنگره قصد دارند تا ماه آينده ميلادي بحث تشديد تحريم ها عليه ايران را نهايي کنند. استراتژي اوباما بر اين است که هم زمان با پيشبرد مواضع سخت عليه ايران اعراب را براي برقراري رابطه با اسرائيل ترغيب کند. کاري که چندان شدني به نظر نمي رسد چرا که پرونده رابطه اعراب و اسرائيل به اندازه اي قطور است که نهايي کردن آن را نمي توان به اين زودي ها تصور کرد. اگر موضوع توقف شهرک سازي ها به نتيجه برسد تازه بحث بازگشت پناهندگان فلسطيني، مرزهاي اسرائيل با کشورهاي عربي، مرزهاي اسرائيل با فلسطين، تقسيم بيت المقدس و بسياري مسائل ديگر مطرح است که هنوز هيچ بحثي درباره آنها صورت نگرفته است.

اگرچه واشنگتن همواره داعيه ي تلاش براي حل اختلافات هسته اي با ايران از طريق مذاکرات را دارد، اما کاخ سفيد در آغاز ماه اوت (10مرداد) ايران را به اعمال تحريم هاي جديد تهديد کرده است. بر اساس گزارش هاي مطبوعاتي، اعمال تحريم بر واردات بنزين به ايران، از جمله تحريم هاي جديد در حال بررسي است. در حالي که خبرگزاري ها از وجه المصالحه شدن ايران براي صلح بين اسرائيل و فلسطين خبر داده و نوشته اند که در صورت توقف شهرک سازي توسط اسرائيل، کشورهاي غربي و آمريکا در مقابل، به شدت در برابر پرونده هسته اي ايران خواهند ايستاد و تحريم هاي سنگين تري را عليه اين کشور اعمال خواهند کرد، اما به دليل نبود مدارکي مبني بر تخلف ايران از قوانين آژانس، اين کشورها بار ديگر آژانس را تحت فشار گذاشته تا مدارک پيشين را که ايران بارها درباره آنها به آژانس توضيحات کافي داده است، براي اثبات تخلف ايران انتشار دهند.

بنا بر اين گزارش، کشور هاي فرانسه و انگلستان که از حساسيت اوباما براي توقف شهرک سازي براي تحقق صلح خاورميانه آگاهند، نتانياهوي افراطي را تحت فشار گذاشته تا موقتي و جزيي، توقف شهرک سازي را بپذيرد تا آنان بتوانند اوباما را در اواخر سپتامبر متقاعد کنند که ديگر دنبال گفت وگو با ايران نباشد و به همراه ديگر کشور هاي غربي، به تحريم هاي سخت تر ايران مبادرت ورزند.در اين صورت، اوباما مي تواند ادعا کند که زمينه هاي ايجاد دولت مستقل فلسطيني را فراهم کرده و گامي بلند در راستاي تحقق صلح خاورميانه برداشته است. ضمنا اسرائيل مطمئن خواهد شد که اوباما قصد تعامل با ايران را دست کم در مقطع کنوني از سر به در خواهد کرد و فرانسه و انگلستان نيز با تحريم ايران به اهداف خود براي مقابله با حکومت ايران و همچنين انتقام جويي از اين حکومت به خاطر دستگيري اتباع و اعضاي سفارتخانه هايشان، خواهند رسيد.

در حالي که ايران مکررا بر همکاري خود با آژانس بين المللي انرژي اتمي تاکيد مي کند و حتي به تازگي زمينه توسعه نظارت بازرسان اين نهاد بين المللي از تاسيسات هسته اي کشور را فراهم ساخته است اما شرايط به گونه اي در حال گذر است که احتمال مي رود گروه 5+1 روز دوم سپتامبر حمايت از مجموعه چهارم تحريم ها عليه ايران را به چين و روسيه بقبولاند. با قوت يافتن احتمال تحريم صدور بنزين به ايران، وزارت نفت ايران اعلام کرد که تدابير لازم براي تامين بنزين کشور صورت گرفته و منابع خبري داخلي بر اساس گزارشات وزارات نفت ميزان ذخاير استراتژيک بنزين کشور را حدود يک ميليارد و 400 ميليون ليتر اعلام کردند که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود 250 ميليون ليتر افزايش داشته است.