چهار ايرانی در ميان برندگان جايزه حقوق بشری هلمن - همت، راديو فردا

چهار روزنامه‌نگار ايرانی امسال در شمار برندگان جايزه هلمن-همت که توسط ديده‌بان حقوق بشر اهدا می‌شود قرار گرفته‌اند. اين جايزه حقوق بشری امسال به ۳۷ نويسنده از ۱۸ کشور جهان اختصاص يافته است.

جايزه «هلمن- همت» از سال ۱۹۹۰ به يادبود ليليان هلمن، نمايشنامه‌نويس آمريکايی، و دوست و همراهش دشيل همت، رمان‌نويس آمريکايی پايه‌گذاری شد و زير نظر سازمان ديده‌بان حقوق بشر به نويسندگانی اهدا می‌شود که به خاطر ابراز ديدگاه‌های مخالف، انتقاد از مقام‌ها يا اقدامات حکومتی، يا گزارش موضوعاتی که حکومت با انتشار آنها مخالف است مجازات می‌شوند.

سازمان ديده‌بان حقوق بشر در بهمن ماه گذشته اعلام کرده بود که محمدصديق کبودوند، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر که هم‌اکنون در ايران به دليل محکوميت ۱۰ ساله‌اش در زندان به سر می‌برد، از نامزدهای دريافت اين جايزه در سال ۲۰۰۹ است.

اکنون آنگونه که ديده‌بان حقوق بشر می‌گويد که علاوه بر آقای کبودوند، سه روزنامه‌نگار ايرانی ديگر، آسيه امينی، يوسف عزيز بنی‌طرف و آرش سيگارچی در فهرست ۳۷ دريافت‌کننده اين جايزه حقوق بشری هستند.

به گفته ديده‌بان حقوق بشر، اين جايزه به دليل تلاش شجاعانه اين چهار روزنامه‌نگار ايرانی در زمينه آزادی بيان به رغم فشارهای حکومتی به آنها اختصاص يافته است.

ديده‌بان حقوق بشر آسيه امينی را روزنامه‌نگار، شاعر و فعال حقوق زنان معرفی کرده‌است که يکی از تأثيرگذارترين فعالان مدنی ايران در زمينه مبارزه با اجرای مجازات مرگ، به‌ويژه سگنسار و اعدام نوجوانان بوده است.

خانم امينی در اسفند ۸۵ به هنگام شرکت در يک تحصن اعتراضی در مقابل دادگاه انقلاب تهران به همراه شمار ديگری از فعالان زن اخلال در امنيت ملی و نظم عمومی بازداشت شد و مدت ۵ روز زندان اوين به سر برد. با اين حال دادگاه پس از بازجويی‌های متعدد به دليل نبود شواهد کافی وی را تبرئه کرد.

يوسف عزيز بنی‌طرف نيز نويسنده، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر ايرانی است که به گفته سازمان حقوق بشر تا کنون ۲۴ کتاب از وی انتشار يافته است. ديده‌بان حقوق بشر می‌گويد که آقای بنی‌طرف در فروردين سال ۸۴، به دليل يک مصاحبه انتقادی در مورد ناآرامی‌های آن زمان در اهواز بازداشت و ۶۵ روز را در زندان اوين به سر برد.

پس از دو ماه آقای بنی‌طرف با پرداخت وثيقه ۲۰ ميليون تومانی آزاد شد اما يکسال بعد بار ديگر به دليل انجام يک سخنرانی دستگير و متحمل وثيقه ۱۰۰ ميليون تومانی شد. وی در زمستان سال ۸۶ نيز درگير محاکمه‌ای هفت ماهه شد که برای وی محکوميت پنج سال زندان را به دنبال داشت اما موفق شد در سال ۸۷ پيش از قطعی شدن اين حکم از ايران خارج شود.

ديده‌بان حقوق بشر همچنين آرش سيگارچی را روزنامه‌نگار و وبلاگ‌نويسی معرفی کرده است که سابقه همکاری با روزنامه‌های اصلاح‌طلب دارد.

آقای سيگارچی پس از دستگيری در سال ۸۳ به اتهام اقدام عليه امنيت ملی محاکمه و به سه سال زندان محکوم شد اما بيش از يک سال بعد به دليل ابتلا به سرطان زبان به دلايل پزشکی آزاد شد. آقای سيگارچی از سال ۸۷ در آمريکا به سر می‌برد.

محمدصديق کبودوند نيز روزنامه‌نگار، فعال اجتماعی کرد و مؤسس سازمان حقوق بشر کردستان است، که در دهم تير ۱۳۸۶ از سوی مأموران امنيتی در تهران بازداشت شد و در ارديبهشت ۱۳۸۷ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
وی هم اکنون ، به اتهام «اقدام عليه امنيت ملی از طريق تأسيس سازمان حقوق بشر کردستان، تبليغ عليه نظام از طريق اشاعه اخبار، مخالفت با قوانين جزايی اسلام از طريق علنی کردن احکامی همچون سنگسار و اعدام و نيز حمايت از زندانيان سياسی»، در زندان اوين به سر می‌برد.

پيشتر در بهمن‌ماه گذشته ديده‌بان حقوق بشر با انتشار بيانيه‌ای اين فعال کرد را از نامزدهای جايزه هلمن-همت سال ۲۰۰۹ معرفی و اعلام کرده بود که آقای کبودوند «با فعاليت‌های حقوق بشری و روزنامع‌نگارانه خود نقشی اساسی در ايجاد شبکه جامعه مدنی برای جوانان و فعالان کرد داشته است».

از سال ۱۹۹۰ تاکنون بيش از ۶۰۰ نويسنده از ۹۱ کشور جهان جايزه هلمن-همت را دريافت کرده‌اند. برندگان اين جايزه بين‌المللی هر ساله توسط کميته‌ای شامل نويسندگان، سردبيران و روزنامه‌نگاران که فعاليت‌هاشان در پيوند با آزادی بيان است انتخاب و اعلان می‌شوند.

ليليان هلمن و دوست نويسنده‌اش، دشيل همت، در دهه ۱۹۵۰ که هراس از گسترش کمونيسم موجی از بازپرسی و محاکمه روشنفکران و نويسندگان را در آمريکا در پی داشت، بارها به خاطر افکار و گرايش‌های سياسی‌شان بازجويی شدند و به پرسش‌های هیأت ويژه کنگره پاسخ گفتند.

ليليان هلمن در دهه ۱۹۸۰ با وقف املاک خود جايزه‌ای را به پاسداشت آزادی بيان در دنيا اختصاص داد.