افزايش تخريب آرامگاه کوروش، اعتماد

نتيجه مرمت غيراصولي هفت ساله سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، باعث تخريب بيشتر آرامگاه کوروش شد. خبرگزاري مهر روز گذشته گزارش تصويري از مرمت غيراصولي و ابتدايي اين بناي ارزشمند جهاني منتشر کرد تا اين بار مسوولان سازمان ميراث فرهنگي اخبار منتشر شده در اين باره را کذب نخوانند. بيش از 2500 سال است آرامگاه کوروش به خاطر استحکام و معماري منحصر به فردي که دارد در مقابل آسيب هاي مختلف طبيعي و انساني استقامت کرده است ولي در چند سال اخير به دليل نشت آب از سقف شيرواني شکل آن به داخل اتاقک آرامگاه، اين بنا با مشکلاتي از قبيل رشد گلسنگ و ميکروارگانيسم هايي نظير کپک، جلبک و قارچ در ميان سنگ هاي آرامگاه روبه رو شده بود.مرمتگران مجموعه براي مقابله با اين مشکل اقدام به مرمت و استحکام بخشي بنا کرده اند که به رغم دلسوزي و تلاش فراوان به دليل غيرعلمي بودن کار، آسيب هاي جدي به آرامگاه وارد شده است.

در مرمت اين بناي جهاني به جاي تراش دادن علمي و اصولي سنگ هاي جديد، سنگ تاريخي بنا که داراي قدمتي چند هزار ساله است با شيوه يي کاملاً غيرعلمي تراش داده و تخريب شده است. سنگ تاريخي 2500 ساله سقف بناي آرامگاه با ابتدايي ترين شيوه ها شکسته شده که در تصاوير تراشه هاي شکسته شده سنگ ها مشاهده مي شود. کارشناسان معتقدند اين شيوه در مرمت يک اثر باستاني امري کاملاً منسوخ است و حتي اگر به کار بردن سنگ هاي جديد در قسمت هاي مورد مرمت ضروري بود هرگز نبايد سنگ تاريخي تراش داده مي شد، بلکه بايد از سنگ هاي مطابق با الگوي مورد نياز استفاده مي شد. به گزارش مهر از جمله مواردي که مديران بنياد پارسه در جريان مرمت آرامگاه کوروش بر آن تاکيد دارند موضوع «گلسنگ زدايي» از بدنه آرامگاه است که در اثر رطوبت محيطي دائماً روي سنگ هاي اين اثر تاريخي تاثيرات مخرب خود را اعمال مي کنند. در حالي که مديران بنياد پارسه معتقدند بدنه آرامگاه کاملاً «گلسنگ زدايي» شده است، برخي کارشناسان امر مرمت مي گويند اين شيوه «گلسنگ زدايي» کاملاً غيرعلمي و براي اين اثر باستاني به شدت خطرناک است. چرا که گلسنگ داراي «هاگ» هايي است که اين روش موجب گسترش آن در تمام سنگ هاي بدنه تاريخي مي شود. کارشناسان مرمت معتقدند براي مقابله با اين پديده طبيعي بايد پس از مطالعات تخصصي راهکارهاي غيرمخرب را شناسايي و پس از وصول اطمينان و آزمايش در محل آن را روي بدنه اثر باستاني اعمال کنيم. با اين همه کار «گلسنگ زدايي» در بدنه آرامگاه با کاردک، برس پلاستيکي و تيغ آهن بري انجام شده است و اين شيوه از «گلسنگ زدايي » باعث مي شود سطوحي که فاقد «گل سنگ» هستند نيز آلوده به «گل سنگ» شوند.استفاده از چکش بادي براي سوراخ کردن سنگ سقف آرامگاه يکي ديگر از مواردي است که کارشناسان امر مرمت را به واکنش و انتقاد نسبت به نحوه مرمت سقف آرامگاه کوروش واداشته است. چرا که اين چکش ها به عنوان ابزار ضربه زننده قوي (شوک سنگين به سنگ در زماني کوتاه) باعث فرود آمدن ضربات مخرب و شديد بر بدنه سنگ و باز شدن ترک ها و ريزترک ها در سنگ مي شود.همچنين در قسمت ديگري از مرمت آرامگاه کوروش، گروه مرمتگر اقدام به فولادگذاري در دل سنگ هاي اين اثر تاريخي ثبت شده جهاني کرده است. برخي از کارشناسان علم مرمت معتقدند اين فولادگذاري ها بي مورد است و باعث ايجاد پديده «پيش تنيدگي» در سنگ هاي سقف آرامگاه مي شود و در درازمدت به علت نوسانات حرارتي و اختلاف چگالي باعث به وجود آمدن ترک هاي مخربي در سنگ مي شود و در صورت رسيدن رطوبت به آنها و دچار شدن به پوسيدگي، اثر باستاني به شدت تهديد مي شود.در يکي ديگر از تصويرهاي منتشر شده استخواني ديده مي شود که هنگام مرمت سقف و حين تخريب بتون سقف و حرکت به سمت فضاهاي خالي در درون سقف پيدا شده است. برخي از کارشناسان با توجه به فرضيه احتمال دفن کوروش در سقف آرامگاه احتمال مي دهند که اين استخوان به هر حال بي ارتباط با اين موضوع نيست. سوالي که اين کارشناسان مطرح مي کنند اين است که آيا درباره اين استخوان مطالعاتي انجام شده است؟ اين استخوان در حال حاضر کجاست؟ آيا اين استخوان نمي توانسته فرضيه دفن کوروش در سقف آرامگاه را تقويت يا حتي رد کند؟همچنين در مرمت آرامگاه کوروش از آهن هاي معمولي که دچار زنگ زدگي هستند براي احياي بست ها استفاده شده است. کارشناسان امر مرمت بر اين نکته تاکيد دارند که بايد لااقل براي استفاده از بست هاي فلزي از آهن هاي استيل و روکش دار استفاده شود. از نظر آنها علت اين امر نيز چگالي سرب و آهن و وضعيت قرارگيري اين بست ها در معرض عوامل جوي است که خطر تاثيرات مخرب ناشي از اختلاف نوساني حرارتي باعث مي شود در صورت رسيدن آب به فلز، فلز دچار زنگ زدگي در درون سنگ ها شود و اين امر خطرات غيرقابل بازگشتي براي سنگ هاي آرامگاه دارد.خبرگزاري مهر در حالي اين تصاوير را منتشر کرد که چندي پيش مدير پايگاه پارسه پاسارگاد از مرمت کارشناسي شده و مناسب سقف آرامگاه کوروش خبر داده و گفته بود؛ خوشبختانه مرمت سقف آرامگاه کوروش کاملاً دقيق و کارشناسي و مبتني بر اصول علمي و حرفه يي انجام شده است.محمدحسن طالبيان افزوده بود؛ در مرمت سقف اين اثر تاريخي از سنگ هاي خام مشابه سنگ هاي به کار رفته در آرامگاه استفاده شده است که در محوطه موزه جديد پاسارگاد موجود بود.بنا بر اظهارات مدير بنياد پژوهشي پارسه از آنجا که حدود 50 سال پيش و دوره «علي سامي» مرمتگر، از سيمان به جاي قطعات سنگي استفاده مي شده به مرور زمان سيمان و سنگ ها از هم جدا شده بودند لذا تصميم به مرمت آناستيلوز گرفته شد که مرمت به روش استفاده از سنگ هاي مشابه است و اين شيوه بيش از شش دهه است که در تخت جمشيد و پاسارگاد انجام مي شود. مرمتگر سقف آرامگاه کوروش از سابقه يي درخشان در مرمت سنگ برخوردار است و داراي مدرک ممتاز هنري در اين زمينه و آموزش ديده ايتاليا است. از اين رو کار مرمت آناستيلوز اين اثر را کاملاً دقيق و اصولي انجام داده است.