هفدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب از ديد گزارشگر خبرگزاري رويترز در تهران، تارا عاطفي، راديو فردا

علي سجادي (راديو فردا): روزي كه گذشت، سومين و شلوغترين روز هفدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب در تهران بود. روز پنجشنبه نمايشگاه مطبوعات نيز گشايش يافت. خبرگزاري دانشجويان ايران در گزارشي به مشكلات نمايشگاه اشاره كرده است. از جمله اين كه با گذشت سه روز از شروع كار نمايشگاه، هنوز برخي غرفه ها كار آماده سازي را آماده نكرده اند. برخي از غرفه ها كفپوش ندارند و امكانات كافي براي ارسال خبر وجود ندارد. خبرگزاري رويترز هم از نمايشگاه كتاب تهران گزارشي تهيه كرده است و در ابتداي اين گزارش از فروش فوق العاده كتاب فرهنگ لغات خودماني نام برده است. زبان محاوره اي فارسي به ويژه در سالهاي اخير دچار تحولات زيادي شده و اين تحولات در حدي است كه ايرانياني كه سالها دور از كشور زندگي كرده اند، بسياري از مكالمات محاوره اي جوانان امروزي را نمي فهمند. جوانان ايراني در مكالمات روزمره خود از كلمات خودساخته اي استفاده مي كنند كه بسياري از آنها تحقيركننده وضعيت و طبقات اجتماعي خاصي است. اين تحقيرها گاه حتي محل زندگي را نيز در بر مي گيرد. اين گزارش همچنين نگاهي انداخته است به سانسور در ايران.
تارا عاطفي (راديو فردا): زبان فارسي با ادبيات متين و اشعار لطيف شاعراني همچون عمر خيام و حافظ كه همزمان با قرون وسطي در غرب شعر مي سرودند شهرت دارد. اما به تازگي لغتنامه اي تحت عنوان فرهنگ خودماني منتشر شده كه نشان مي دهد چرخه ادبيات در ايران با طوفاني روبرو شده است. در نمايشگاه بين المللي كتاب تهران كه هر سال برگزار مي شود، خانم مسئول غرفه نشر مركز كه كتاب فرهنگ خودماني را منتشر كرده است، دائما به سيل خريداران اين كتاب كه از جستجو براي يافتن آن نااميد شده اند توضيح مي دهد كه چاپ ششم اين كتاب نيز تمام شده است. بسياري از لغات اين كتاب از مشتقات نام جواد است. جواد در نزد برخي جوانان تهراني به طبقه اي از جوانان اطلاق مي شود كه از طبقه اجتماعي خاصي هستند با لحن و ادبيات و پوشش و حتي آرايش موي مشخص. اين واژه اكنون به صورت يك صفت در آمده كه براي توصيف نحوه رفتار يا پوشش و حتي مارك اتومبيل نيز استفاده مي شود. جاي شگفتي نيست كه بسياري از اصطلاحات مورد استفاده اي كه بار جنسي دارد، از صفتهاي ويژه اتومبيل سرچشمه مي گيرد. مثلا صفر كيلومتر كه به دختر باكره گفته مي شود يا تصادفي كه به دختر باردار گفته مي شود.

يكي از محبوبترين غرفه ها در نمايشگاه بين المللي كتاب تهران كه روز دوشنبه گشايش يافت، غرفه اي است كه اختصاصا در زمينه زندگي اجتماعي دوران پهلوي كتاب منتشر مي كند. احمد پيراني كه در انتشار كتابي در رابطه با زندگي خصوصي آخرين پادشاه ايران همكاري داشته مي گويد: پر فروش ترين كتابهاي ايران در حال حاضر در زمينه تاريخ معاصر هستند، زيرا مردم ايران مي خواهند درباره اين بخش از تاريخ بيشتر بدانند و آنان را بشناسند. در اين غرفه يك روحاني با عمامه سفيد را مي بينيم كه در حال ورق زدن كتاب همسران شاه است. در كشوري كه تفريح در كمترين سطح وجود دارد، نمايشگاه يازده روزه كتاب تهران نوعي محل تفريح نيز محسوب مي شود و بازار فروشندگان ساندويچ و بستني گرم است. خارج از غرفه ها در محوطه نمايشگاه، جايي كه روي چمنها دختر مدرسه ايها مشغول خواندن ماجراهاي تن تن و ميلو هستند، زوجها به نوعي مغازله چشمي مشغولند.

و اما سانسور.

با روي كار آمدن محمد خاتمي، رئيس جمهور ليبرال مآب در سال 1997 ناشران براي مدتي نفس راحتي كشيدند، اما تلاشهاي رئيس جمهوري براي اصلاحات اجتماعي نيز توسط نهادهاي محافظه كار عقيم مانده است. متعصبان در ايران هر اثري را كه به نحوي از اسلام انتقاد كند سانسور مي كنند. كتاب «سنگسار ثريا ميم»، نوشته فريدون صاحب جم در ايران ممنوع الانتشار است. اين كتاب داستاني است از خشونت و عدالت خودسرانه در روستايي از ايران. سلمان رشدي، نويسنده بريتانيايي با فتواي آيت الله خميني به مرگ محكوم شده است، حكمي كه هنوز صحبت درباره آن تابو به شمار مي رود.

يك كتاب آمريكايي درباره روانشناسي مردان به نام «همه مردها آشغال هستند، مگر عكسش ثابت شود» نيز در ورطه سانسور گرفتار آمده است. در اين نمايشگاه كتابهاي علمي و مذهبي فراوان ديده مي شود، اما جوانان بيشتر به سمت كتابهايي چون رمانهاي ترسناك و متن اشعار ترانه هايي را ك خوانندگان آمريكايي و بيوگرافي فوتباليست انگليسي ديويد بكهم گرايش دارند.

ناشران كتابهاي اسلامي همچنين تكنولوژي جديد را عرضه مي كنند. در غرفه اي كه سي دي تور مجازي زيارت از اماكن مقدس را به فروش گذاشته، گروه زيادي از زنان چادري ديده مي شوند. حميد سليماني جواني است با ريش سياه. اين دانشجوي 25 ساله رشته حقوق مي گويد: من تقريبا هر ساله به اينجا مي آيم. او چند كتاب درباره شهداي صدر اسلام خريده است. در جايي ديگر زن جواني با روسري ابريشمي سبز در حال ورق زدن ترجمه فارسي كتاب «روباه» دي اچ لارنس D.H.Lawrence است كه داستان قليان احساسات شهواني است. گروهي نيز در برابر غرفه اي كه آثار وودي آلن، بازيگر و كارگردان يهودي آمريكايي را به فروش گذاشته ايستاده اند.

عادل يك مرد مذهبي است با موهاي جوگندمي كه دست فروش كتاب است. او مي گويد به هر كس قرآن بخرد، يك جلد ماجراهاي هري پاتر پسر جادوگر را هديه مي دهم. عادل مي گويد كتابهاي جي كي رولينگ JK Rolling فروش عجيبي دارد.