جواد مجابي در سال‌روز تولدش: طرح مسائل سياسي و اجتماعي به آزادي كافي و امنيت بعد از آن نياز دارد، ايسنا

* نويسنده‌اي كه به مسائل جامعه‌ و جهان آگاه نباشد، متفنن است

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

جواد مجابي معتقد است: نويسنده‌اي كه به مسائل جامعه خود و جامعه‌ي جهاني آگاه و علاقه‌مند نباشد و پيشنهادي براي بهروزي ديگران نداشته باشد، متفنن است.

اين شاعر و داستان‌نويس در گفت‌وگويي در شصت‌وششمين سال‌روز تولد خود با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ادامه اين مطلب افزود: اين مسائل گاهي در عرصه‌ي خود ادبيات و در دل اثر مطرح مي‌شود، اما گاهي جدا از اين، به يك نوع فعاليت مجزا هم منتهي مي‌شود كه با توجه به پيشينه اين مسائل در كشور ما، بايد با دقت بيشتري درباره‌ي آن فكر كرد و نمي‌توان احساساتي برخورد كرد.

او متذكر شد: اهل فرهنگ، به‌خصوص شاعران و نويسندگان، چون دايم بايد به نقد خردورزانه وضع موجود بپردازند و با آگاهي نسبت به جامعه‌ي خود و جامعه‌ي جهاني كار كنند، طبيعتا علاقه‌مندند كه به اين مسائل آگاهي‌ها‌ي داشته باشند، اما طرح اينها به نوعي آزادي كافي و امنيت بعد از آن نيازمند است.

مجابي در ادامه يادآور شد: در جاهايي كه جامعه‌ ساز و كار دموكراتيك خود را دارد، طبيعتا نويسندگان در مسائل اجتماعي و سياسي وارد مي‌شود، مثل بل، كامو، مالرو، سارتر، نرودا و پاز كه به جز كارهاي ادبي، در عرصه‌هاي اجتماعي و سياسي فعاليت مي‌كنند و در آمريكاي لاتين، اين چهره‌ها حتا كانديداي رياست جمهوري مي‌شوند.

او ادامه داد: اما در جامعه‌هايي كه آن ميزان از آزادي اجتماعي وجود ندارد و نويسنده به خاطر كلمه‌اي، چه از سوي حكومت، چه از سوي افكار عمومي با واكنش مواجه مي‌شود، پرداختن به اين قضايا معمولا خوشايند نيست يا عاقبت خوبي ندارد؛ چنان كه از مشروطيت به بعد، بسياري از نويسنده‌هاي ما كه به عرصه‌هاي سياسي وارد شدند، بيشتر آسيب ديدند و هيچ‌گاه با تفاهم روبه‌رو نشدند. نويسندگان بعد از انقلاب هم به تدريج از فعاليت اجتماعي فاصله گرفتند، چراكه هزينه‌ي اين فعاليت‌ها سنگين است و ديگر اينكه در عرصه‌ي فرهنگ آن‌قدر كار نكرده هست كه اهل فرهنگ بايد بيشتر به وظايفي كه دارند بپردازند و براي يك رمان‌نويس‌ اين ترجيح وجود دارد كه به رمان خود برسد.

مجابي همچنين گفت: نويسنده طبيعتا بايد تفكري نسبت به جامعه‌ي خود و كار جهان داشته باشد، اما اينكه اينها را مثل آدم حزبي در كارش پياده كند، مناسب نيست و شايد اهل فرهنگ ترجيح مي‌دهند بيشتر به غناي كار فرهنگي خود بپردازند؛ اگرچه گاهي خلاف اين ديده مي‌شود كه شايد از ناگزيري‌هاست.

نويسنده «كتيبه و ايوب» در عين حال خاطرنشان كرد: در غرب، بسياري از نويسندگان درباره مساله‌ي زندانيان سياسي، تبعيدي‌ها و محيط زيست فعاليت مي‌كنند و اصلا ارزش بسياري از هنرمندان مثل آرتور ميلر در وجه دفاع از حقوق بشر آنهاست. درواقع لازمه‌ي كار فرهنگي اين است كه پي‌گير مسائل اجتماعي و انساني باشيم، اما تا شرايط لازم براي اين نوع فعاليت به طور قانوني ميسر نشود، معمولا حاصل كار آن چيزي نيست كه آدم انتظار دارد.

جواد مجابي در پايان گفت: چامسكي در پيام بزرگداشت براهني به او تبريك گفته بود كه بخشي از عمرش را صرف دفاع از آزادي قلم و حقوق بشر كرده است و اين براي چامسكي كه خودش نيز عمرش را در اين راه گذرانده است، ارزش دارد؛ اما به همين دليل براهني الان در جايي غير از كشور خود است و بايد پرسيد براهني چرا اين‌گونه است؟