عروج مولانا در سکوتی تلخ، پيام شيرازي

payam@pglo.org

در تاریخ 17 دسامبر سال 1273 میلادی حضرت مولانا جلال الدین بلخی به راستی رفت و پرواز کنان به اصلش بازگشت.
سال 1952 به مناسبت سالگرد میلاد مولانا از جانب یونسکو کنفرانسی در پاریس برگزار شد. در این مراسم نمایندگانی از کشورهای ایران، ترکیه، مصر، افغانستان و پاکستان حضور داشتند. از همان ابتدای مراسم در مورد ملیت مولانا بحثی آغاز می شود و تقریبا تا انتهای نشست بحث اصلی این کنفرانس می گردد.
ترکان با توجه به محل دفن مولانا در قونیه که در زمان سلجوقیان شهری بزرگ محسوب می شده است، همچنین با تکیه بر بیتی که "هرچقدر هم که فارسی و هندی سخن بگویم اصل من ترک است" مدعی ترک بودن مولانا شدند و با اعتراض اعضای کنفرانس بر مخدوش بودن این بیت روبرو گشت. مصریان با اشاره به شجره نامه ای جد او را به ابوبکر خلیفه اول اهل تسنن متصل کرده و در نتیجه اصالت آن را عرب مدعی شدند. افغانیان نیز با ادعای اینکه بلخ یعنی محل تولد مولانا اکنون در محدوده افغانستان است وی را افغانی می دانستند. نمایندگان ایران با اشاره به کل آثار مولانا که به فارسی نگاشته شده است و بیان بیت "هرکسی از ظن خود شد یار من - از درون من نجست اسرار من" وی را متعلق به یک ملیت خاص ندانستند و صاحب آن را کل بشریت و هر وجدان دار پاکی اعلام کردند این بیت همچون آبی بر آتش درگیری های ملیتی و دینی آن زمان شد.
کنفرانس دو روز طول کشید و 5 هزار نفر اعم از نمایندگان کشور و ادیان مختلف با پیام ها و مقالات خود یاد مولانا جلال الدین را زنده کردند . از آن روز تا کنون 53 سال می گذرد و آثار مولانا جلال الدین از فارسی به دست کم 28 زبان دنیا نگاشته شده است.

این روند رو به رشد به سبب اصالت در زیبایی سخن و حکمت مولانا بوده که توانسته عاشقان زیادی از سرتاسر دنیا بدون توجه به آن چه هستند و می اندیشند و رفتار می کنند کسب کند.
بیشترین تحقیقات و ترجمه ها از طرف بنیاد امریکایی نیکلسون انجام شده است که مولانا را عارف و شاعر ایرانی می داند . اما مسولین فرهنگی کشورمان ایران از آن سال تا کنون چه برنامه ریزی در جهت اهمیت دادن به شخصیت مولانا، کلامش از نظر اهمیت توجه به انسان و بعد روحانی انسان ها، فرهنگ شب عروضی و سماع و آنچه که مولانا تلاش کرده در شعرهایش با عاشق شمس تبریزی شدنش و آوردن تعاریفی نو از عشق به انسان به ما بگوید در ایران انجام داده اند که شایسته وطن مولانا باشد؟ البته نه تنها سازمان های دولتی بلکه سازمان های ادبی – فرهنگی غیردولتی نیز آن چنان فعالیتی از خود نشان ندادند و امسال نیز مراسم سالگرد عروج مولانا در سکوتی تلخ گذشت. به گفته پاستور دانشمند فرانسوی "برای دانش وطنی نیست اما دانشمند را وطنی باید."