انتشارات سروش، تيغ و قيچي در خدمت فضاي آزاد، رضا مرادي غياث‌آبادي

http://www.ghiasabadi.blogfa.com

در نوروز امسال به لطف دوست مهرباني، چاپ تازه كتاب دو جلدي «كليات تاريخ» نوشته هربرت جرج ولـز با ترجمه عالي روانشاد استاد مسعود رجب‌نيا، به دست اين نگارنده افتاد. چاپ نخست اين كتاب در سال 1351 توسط بنگاه ترجمه و نشر كتاب منتشر شده بود و انتشارات سروش، چاپ سوم آنرا عرضه كرده است.

حيفم آمد نكته جالبي كه در برگ‌هاي آغازين اين كتاب با امضاي انتشارات سروش آمده است را بدون هيچگونه توضيح اضافي، براي دوستان عزيز بازگو نكنم:
«تنها به دليل ناتمامي و ناپخته بودن مطالب فصل سي‌ام (محمدص و اسلام)، در مقايسه با منابع جامع و موثق‌تر موجود به زبان فارسي- گرچه نويسنده هيچ بي‌‌حرمتي هم نسبت به ساحت مقدس پيامبر اكرم و اسلام نكرده بود- اين فصل حذف شد. و اين، كاري بود كه تصور مي‌رفت نويسنده، اگر زنده بود، خود مي‌پسنديد- يا اين فصل را از نو به نوعي ديگر مي‌نوشت . . . حال كه فضاي آزاد برخورد آرا و انديشه‌ها پديد آمده است و وزارت ارشاد اسلامي با سعه‌صدر برخاسته از نظام ارزشي مكتب، زمينه نشر هرگونه آثار علمي و فلسفي را فراهم آورده است . . . مفيد است كه نظرات مخالف و موافق تلاقي يابند تا از اين طريق انديشه‌ها عمق و وسعت بيشتر پيدا كنند.» (غلط‌هاي انشايي از اصل كتاب است.)

اينكه ناشر محترم توانسته است به ياري تيغ و قيچي، و با سانسور شايسته و نيك خود «فضاي آزاد برخورد آرا و انديشه‌ها» را پديد آورد، براستي جاي سپاس و آفرين‌باد دارد. اميدوارم كه ديگر عمله سانسور و اصحاب قيچي‌‌بدست از اين سنت نيكو پيروي كنند و بجاي زحمت جان‌فرساي بريدن كلمات و جملات، و وصله‌ و پينه كردن آنها، به يكبارگي كل يك فصل را براي ايجاد يك «فضاي آزاد»، ببرند و دور بيندازند و خدمتي نمايند مؤلفان و مترجمان عالي‌مقدار را.
همچنين بسيار تأسف‌بار است كه نويسنده و مترجم گرانقدر اين كتاب، هيچكدام در زمان حيات خود به تيغ و قيچي دسترسي نداشته‌اند و اكنون هم هيچكدام زنده نيستند تا صميمانه‌ترين شادباش‌هاي خود را تقديم اين قيچي‌بدستانِ فراهم‌كنندة «فضاي آزاد» بنمايند. خوانندگان عزيز هم كه نمي‌دانند در چنين هنگامه‌اي بايد بگريند يا بخندند؛ حكايت بشكن‌زدن و سينه‌زدن همزمانِ ملا بر روي تيغه ديوار را يادآور مي‌شوم.

اين خدمت شايسته و نيكو را انتشارات اميركبير نيز در حق شادروان استاد محمد معين و «فرهنگ فارسي» او انجام داده است كه خوانندگان مي‌توانند براي آگاهي بيشتر، نوشتار «يادي از فرزانه بزرگ» نوشته آقاي دكتر جليل دوستخواه را بنگرند.