بزرگداشت علی تجویدی و بیژن ترقی، مهر

معینی کرمانشاهی : هنر ترانه سرایی در ایران جدی گرفته نشده است
بیژن ترقی : جوانان آثار قدما را از یاد نبرند

مراسم یادمان مرحوم استاد علی تجویدی و نکوداشت استاد بیژن ترقی شب گذشته در فرهنگسرای هنر برگزار شد.
به گزارش خبرنگار موسیقی مهر، معینی کرمانشاهی که برای یاد کرد از هنرمند مرحوم علی تجویدی و برشمردن مولفه‌های ترانه های بیژن ترقی به روی صحنه رفته بود در این باره گفت : هنر ترانه سرایی در ایران – به دلایل مختلف و در زمانه‌های مختلف – چندان جدی گرفته نشد چون با موسیقی و آواز خواننده توام بود و به این علت ارزشمند شمرده نمی‌شد.

وی افزود : علاوه بر قبحی که موسیقی نزد مردم داشت،‌ عامل دیگری نیز سبب شد ترانه سرخورده بشود و آن شوخی دوستانه‌ای بود که بین ایرج میرزا و مرحوم عارف قزوینی پیش آمد. ایرج میرزا ، به عارف که با ترانه هایش آن همه برای مشروطه زحمت کشیده بود با این گفته که "توشاعر نیستی تصنیف سازی" ظلم کرد.

کرمانشاهی که به گفته خود عمری را در این کار صرف کرده است ‌اظهارداشت : باید توجه داشت که موسیقی وقتی به تنهایی اجرا می‌شود حالتی روحانی و آسمانی دارد. کلام ترانه سرا وقتی با صدای خواننده به این موسیقی افزوده می‌شود در واقع حالت موسیقی را برای مخاطب شرح می‌دهد.

ترقی،‌ نواب صفا،‌ تورج نگهبان و رهی معیری از جمله کسانی بودند که این ترانه سرا در سخنرانی خود به عنوان موفق ترین ترانه سرایان موسیقی معاصر ایران از آن ها یاد کرد. ‌

وی ادامه داد : بسیاری از شعرای مطرح آن روزگار دلشان می‌خواست ترانه ای بگویند تا پخش آن از رادیو سبب شهرتشان بشود اما کار دشوار بود و نمی‌توانستند. این بود که به تخفیف و خوار شمردن ترانه سرایان مشغول شدند و چون در مطبوعات بودند از هیچ کوششی برای این کار دریغ نکردند.

وی در فرازی دیگر از سخنرانی‌اش ،‌ با گله از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ ‌خواست تا درباره چاپ و خواندن ترانه‌های ترانه سرایان بزرگ ایران با احساس مسوولیت بیشتری رفتار کنند.

کرمانشاهی در پایان از وضع ترانه سرایی امروز ایران اظهار تاسف کرد و گفت : مادامی که به ترانه سرایان بزرگ ایران توجه نشود نتیجه این می‌شود که می‌بینید. ترانه‌هایی که گاهی فکر می‌کنم تنها کسانی به آن ها گوش می‌دهند که یا شعور موسیقی ندارند و یا این که اصلا اهل شنیدن نیستند.

در ادامه مراسم ، استاد همایون خرم دیگر سخنران این نکوداشت نیز بحث خود را بر اهمیت و کاربرد ترانه در موسیقی تصنیفی ایران متمرکز کرد.

وی اظهار داشت : ترانه سرا کارش با شاعر از این جهت متفاوت است که او بر احساس متکی است و شاعر به قوه خیال. شاعر به دنبال قوافی و وزن است و متوجه آرایه ها و صنایع ادبی، اما ترانه سرا جز این ها به هماهنگی شعر با موسیقی نیز می‌اندیشد و کارش را بر اساس احساس و عشق به سرانجام می‌رساند.

سازنده آهنگ "سنگ خارا" که در این اثر از ترانه بیژن ترقی بهره برده است در پایان گفت : ترانه سرا اگر عشق در کارش نباشد حکم شعر سعدی را دارد که می‌گوید "صورتی دارد ولی جانش نیست".

بیژن ترقی نیز که با وجود کهولت سن و بیماری در این مراسم حاضر شده بود در سخنان کوتاهی گفت : دلم می‌خواهد کاری را که ما کرده‌ایم جوان‌ها ادامه بدهند و از یاد نبرند. کار ما را پخش کنید که جوان‌ها ببینند چه بوده و بدانند چرا به این وضعیت ‌افتاده است.

"احمد پناهی سمنانی" – محقق و مولف کتاب ترانه و ترانه سرایی در ایران – نیز در فرصت کوتاهی که از جلسه باقی مانده بود به سیر پیدایی و گوناگونی‌های ترانه در ایران اشاره کرد و از نقش ترانه در مناسبت‌های مختلف سخن گفت.

"اهورا ایمان" – دانش آموخته ادبیات فارسی و پژوهشگر نیز در این جلسه ویژگی‌های ترانه‌ها واشعار ترقی را برشمرد. به گفته او ترانه‌های ترقی ، حتی جدا از آهنگ نیز خواندنی هستند و به تنهایی هم اگر خوانده شوند صاحب سیاق و سبک و وزن و معنا هستند.

در این مراسم علاوه بر سخنرانی هنرمندان یاد شده ،‌ گروه موسیقی "رهروان عشق" دو ترانه از میان آثار علی تجویدی با نام‌های "تو بودی" و "پشیمانم" را اجرا کردند.

در پایان نیز از احمد پناهی سمنانی، مسعود زرگر، محمدرضا گرگین زاده و حبیب‌ الله نصیری فر با اهدای لوح تقدیر به خاطر کوشش در این عرصه تقدیر شد.