سینما و نوروز ۸۶، بهزاد کشميری پور، صدای آلمان

در میان فیلم‌هایی که برای نوروز ۸۶ انتخاب شده‌اند اولین ساخته‌ی مسعود ده‌نمکی احتمالا رکورد فروش فیلم‌های فارسی را خواهد شکست.


ایام نوروز همیشه یکی از زمان‌های رونق کار سینماهاست و سازندگان فیلم اغلب تلاش می‌کنند آثارشان در این ایام به نمایش درآید. در سالهای گذشته اکران نوروزی بعضی از فیلم‌ها، رفته رفته به روزهای اول اسفند ماه عقب کشیده شده. امسال نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ در حالی که هنوز فهرست فیلم‌های نوروزی قطعی نشده، نمایش چند فیلم از این مجموعه آغاز شده است. قرار است نوروز امسال پنج فیلم به نمایش درآید. از اینها نمایش سه فیلم آغاز شده، یکی از اول فرودین اکران می‌شود و تکلیف فیلم پنجم هنوز مشخص نیست.

به دست آوردن فرصت اکران نوروزی عمدتا شامل دو دسته از فیلم‌ها می‌شود. یکی آنها که از سازنده و تهیه‌کننده قدرتمندی برخوردارند و دیگری آن فیلم‌هایی که احتمال استقبال عمومی از آنها زیاد است.

در مورد ۴ فیلمی که نمایش آنها در آغاز سال ۸۶ قطعی شده لااقل دو فیلم از این شرایط برخوردار بوده‌اند. یکی «شب به خیر فرمانده» که از سوی حوزه‌ی هنری حمایت می‌شود و دیگری اخراجیها که هر دو مزیت را دارد. اخراجیها ساخته‌ی پر سر و صدای مسعود ده‌نمکی است که همراه با «سنتوری» داریوش مهرجویی بهترین فیلم جشنواره‌ی فجر از دید تماشاگران شد.

فیلم دیگری که اکران آن آغاز شده «مهمان» ساخته‌ی سعید اسدی و فیلم چهارم «خون بازی» رخشان بنی‌اعتماد است که به همراه روز سوم (محمدحسين لطيفی) بیشترین سیمرغ‌های بلورین جشنواره‌ی بیست و پنجم را از آن خود کرد. نمایش این فیلم که قرار بود نیمه‌ی اسفند آغاز شود به تعویق افتاده و ظاهرا به اول فروردین موکول شده است.

فیلم پنجم هم، مطابق آخرین اخبار، یکی از دو فیلم رئیس ساخته‌ی کیمیایی یا «پارک وی» فریدون جیرانی خواهد بود. احتمال ضعیفی نیز وجود دارد که آخرین ساخته‌ی مهرجویی، «سنتوری» نیز به جمع فیلمهای نوروزی اضافه شود.

«شب به خير فرمانده» از فیلم‌های جنگی است که در جشنواره‌ی فجر هم به نمایش درآمد اما نه با اقبال تماشاگران روبرو شد و نه توجه منتقدان را جلب کرد. این فیلم اگر تهیه‌کننده و پخش‌کننده‌ی پرنفوذی نداشت شاید اصلا برای اکران نوروزی انتخاب نمی‌شد. فیلم دیگر نوروزی، «مهمان»، را باید یک کمدی تماشاگر پسند دانست.

این فیلم، که برخی از منتقدان آن را نسخه‌ی جدیدی از فیلم «عروس فرنگی» ساخته‌ی نصرالله وحدت می‌دانند، در روزهای اول نمایش با فروش نسبتا خوبی روبرو بوده و می‌توان انتظار داشت که از پربیننده‌ترین فیلمهای نوروزی باشد.

در میان فیلم‌هایی که برای نوروز ۸۶ انتخاب شده‌اند اولین ساخته‌ی مسعود ده‌نمکی نه تنها با استقبال بیش از حد تماشاگران روبرو شده که به احتمال بسیار رکورد فروش فیلم‌های فارسی را نیز خواهد شکست. نوروز سال پیش، فیلم «آتش بس» تهمینه میلانی با فروشی بیش از یک میلیارد تومان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شد.

«اخراجی‌ها» که برای نمایش آن سه سینما سانس‌های ویژه‌ای در نیمه شب تدارک دیده‌اند و آن را در دو سالن و هر ساعت یکبار از صبح تا نیمه شب به نمایش می‌گذارند در همان دو روز اول نمایش بیش از ۷۰ میلیون تومان فروش داشته است. ده نمکی استقبال مردم از فیلمش را «یک اتفاق تازه در سینمای ایران» خوانده است.

اولین تجربه‌ی سینمایی مسعود ده‌نمکی مانند دیگر فعالیتهای او با حاشیه‌ها و جنجالهای زیادی همراه بود. سردبیر سابق روزنامه‌ی «شلمچه» که انتظار داشت فیلمش جوایز بسیاری دریافت کند پس از اعلام نام برندگان بخش‌های مختلف فستیوال فجر با اشاره به داوریها گفته است «در تاريخ ما هميشه اين گونه بوده كه نخبگان ما از مردم عقب‌تر بوده‌اند.»

«اخراجی‌ها» ماجرای مجید، جوان خلافکاری است که عاشق دختر گیوه‌دوز عارفی می‌شود. از آنجا که شرط رسیدن به وصال، سر به راه شدن است و رقیبی نیز وجود دارد که از جبهه رفته‌های جنگ است، مجید نیز همراه با نوچه‌هایش راهی جبهه می‌شود.

این فیلم که برخوردی طنزآمیز با جنگ نیز محسوب می‌شود به اعتقاد کارگردانش به دلیل آنچه «تابوشکنی» عنوان شده با مخالفتهای زیادی روبرو بوده است. اما این تابوشکنی‌ها که به مذاق تماشاگران نیز خوش می‌آید، اغلب، شوخی‌های لفظی و کنایه‌هایی در مورد مسائل جنگ است که پیشتر نیز از زبان مردم شنیده می‌شده. شاید همین، یکی از دلیل‌های استقبال مردم باشند که آنچه را در خفا می‌گفتند اکنون بر پرده‌ی سینما می‌بینند.

اخراجی‌ها ساختی ساده دارد و صحنه‌های بسیاری از آن را پیشتر در فیلمهای هالیوودی با پرداختی بهتر دیده‌ایم. سربازانی لاابالی که در عرض چند روز متحول می‌شوند، و «اوباشی» که ناگهان ارزشهای انسانی درونشان بیدار می‌شود.

اخراجی‌ها گرچه در جاهایی جبهه و جنگ را ریشخند می‌کند، در نهایت به تقدیس روحانیان و سردارانی می‌رسد که حضور باخلوص‌شان سربازان بی‌تجربه را به رفتن روی مین می‌کشاند؛ «اوباشی» که دو روز پیش از آن «نوشیدن شربت شهادت» را مسخره می‌کردند.

ده‌نمکی در کنفرانس خبری فیلمش که در خبرگزاری فارس و روز ۲۲ اسفند برگزار شد می‌گوید «سينما يك ظرف تعريف شده‌اى است و بايد مظروفش را متناسب با ايده‌آل تعيين كرد تا نتيجه‌بخش باشد. در اخراجي‌ها اين اتفاق افتاد و ما حرف‌هاى ارزشى و اخلاقى را در اين ظرف ريختيم و جواب داد.»

با توجه به بلاتکلیفی سه اثر از کارگردانان با سابقه، و در نتیجه عدم حضور رقبای جدی، شانس اخراجی‌ها برای گذشتن از رکورد فیلم آتش بس افزایش می‌یابد.

آتش بس سال پیش در حالی رکورد فروش میلیاردی را پشت سر گذاشت که در جشنواره‌ی فجر شرکت نداشت و اکرانش با بازیهای جام جهانی همزمان بود. اما امسال همه چیز آماده است تا فیلم مسعود ده‌نمکی رکورددار فروش فیلمهای فارسی شود. در این راه به جز سر و صداهایی که به هر حال در مطرح کردن فیلم موثر بوده و تبلیغ‌های وسیع تلویزیونی، عامه‌پسندبودن فیلم نیز نقشی مهم ایفا می‌کند.

ده‌نمکی در اشاره به «الگوهای ارزشمند»ی که برای گفتگو با مردم وجود دارد می‌گوید «امام (ره) در جماران، پيچيده‌ترين مفاهيم را با زبان مردم بيان مي‌كردند و اينگونه يك ملت را با خود همراه مي‌ساختند. ما اين‌ها را بايد الگو بگيريم و تلاش كنيم تا در سينما، اينگونه با مخاطب حرف بزنيم.» این سخنان مردی است که زمانی به فیلمهایی می‌تاخت که امروز از بازیگران آنها در فیلم خود استفاده می‌کند.

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران