گزارشی درباره بازار موسیقی پیش از عید، بی بی سی

قفسه ای که بالای آن نوشته شده "آلبوم های جدید"، به درخت کم شاخ و برگی در زمستان می ماند که انگار هنوز بوی بهار به مشامش نخورده است. در این قفسه آلبوم هایی هستند که چند هفته از عمرشان می گذرد و باز به آنها تازه می گویند. آلبوم هایی هم هستند که فروشگاه وقفسه هایش به خانه همیشگی آنها تبدیل شده است.

در فروشگاه های موسیقی تقریباً همه چیز مثل همیشه است. حتی چند روز مانده به بهار که خیابان ها و مغازه ها از حجم ماشین و آدم در حال ترکیدن هستند، سی دی ها و آلبوم ها، مشتریان محدود و همیشگی خود را دارند.

چند روز مانده به سال نو، طبقه اول فروشگاه نشر چشمه شلوغ تر از همیشه است و در طبقه دوم محل فروش کتاب های هنر و سی دی های موسیقی، تک و توک آدم ها در رفت و آمدند‌‍‌.

"بلالی باش" با اجرای ارکستر کنسرواتوار باکو، "از سنگ تا الماس" شامل تکنوازی بربط حسین بهروزی نیا، "روی در آفتاب" با آهنگسازی صادق چراغی و صدای علیرضا قربانی، "نظم و نثر" دو نوازی سعید نایب محمدی و حمید قنبری، " به یاد پیر چنگی" شامل اجرای آثاری از علی اصغر بهاری و " آثار درویش خان برای سنتور" کارهای تازه موسیقی از یک ماه گذشته به این طرف هستند و در قفسه آلبوم های جدید جا گرفته اند.

امید بیژنی مدیر سراچه موسیقی نشر چشمه می گوید که خریداران سی دی های موسیقی این فروشگاه در اسفند ماه به نسبت ماه های دیگر ۲۰ تا ۲۵ درصد اضافه می شوند: "علت زیاد شدن مشتری در این روزها، رونق موسیقی نیست. اصولاً مردم به قصد خرید لباس و وسایل خانه بیرون می آیند و اگر از اینجا بگذرند، سری می زنند و خرید می کنند."

صفر که به ماه حرام شهرت دارد، آخرین روزهای خود را سپری می کند و در ماه های محرم و صفر تعداد تولیدات موسیقی و برگزاری کنسرت به صفر می رسد.

آقای بیژنی می گوید: "بعد از ماه صفر، فرصت چندانی برای ناشران برای تولید و عرضه اثر باقی نمی ماند. در نتیجه کار تازه ای عرضه نمی شود و همه چیز مثل همیشه است."

فروشگاه زند یک سال است که به جمع فروشگاه های موسیقی در تهران پیوسته است. برادران محمدزاده که اداره آن را برعهده دارند از پیش از انقلاب در کار فروش آثار موسیقی بوده اند و از یک سال گذشته با جدیت کار خود را از سر گرفته اند.

فروشگاه زند اگرچه در یکی از نقاط شلوغ و پر رفت و آمد تهران در نزدیکی میدان هفت تیر واقع شده است اما اثری از جنب و جوش بیرون در داخل آن دیده نمی شود. زند یکی از معدود فروشگاه هایی است که تمام فضای خود را به عرضه و فروش موسیقی اختصاص داده است و آثار بر اساس سبک و ژانری که دارند در قفسه های چوبی طبقه بندی شده اند.

آقای محمدزاده قبل از انقلاب در فروشگاه بتهوون که امسال بعد از ۵۴ سال فعالیت تعطیل شد، به عنوان فروشنده کار کرده است. می گوید: " آن زمان بازار موسیقی ۱۰ روز مانده به کریسمس حرف نداشت. همه می آمدند و کارهای جدید را در صفحه های ۳۳ دور می خریدند. در عرض ۱۰ روز به پول همان موقع ۹۰۰ هزار تومان فروش می کردیم. باورتان می شود؟"

آقای محمدزاده عنوان می کند که بازار موسیقی در اسفندماه نسبت به دیگر ماه های سال تفاوتی ندارد: "بیشتر کسانی که این روزها از ما خرید می کنند به دنبال پیدا کردن کادوی مناسبی برای عید هستند و بیشتر سی دی های ادبی و شعر یا موسیقی سنتی ایران را می خرند."

وقتی تقاضایی وجود ندارد، میزان عرضه پایین می آید و وقتی اثر چشمگیر جدیدی در فروشگاه های موسیقی عرضه نمی شود، مشتری راه خود را کج می کند و به سمت دیگری می رود. این رکود متقابل است.

ناشران آثار موسیقایی هنوز بعد از گذشت محرم و صفر از خواب زمستانی بیدار نشده اند و رغبتی برای تولید اثر تازه پیش از شروع سال جدید ندارند.

مدیر یکی از شرکت های تولید آثار پاپ می گوید: "دغدغه مردم در این روزها چیز دیگری است و کسی دغدغه خرید اثر جدید موسیقایی ندارد. از طرف دیگر سیستم پخش کار در بازار موسیقی، سیستم سنتی است و ۲۵ اسفند تمام باربری ها کار خود را تا ۱۵ فروردین تعطیل می کنند. بنابراین اگر شما در این روزها اثری را روانه بازار کنید با توجه به نبود سیستم درست پخش، احتمال کپی غیرقانونی آن بیشتر از همیشه است."

او عقیده دارد که بهترین زمان برای رونق بازار موسیقی مهر ماه است: "علتش این است که دانش آموزان و دانشجویان بیشترین خریداران آثار موسیقی هستند. آنها در تابستان به تفریح، سفر و رفتن به کلاس های مختلف می پردازند و مهرماه به بازار کتاب و موسیقی توجه می کنند. گذشته از اینکه شیوه تبلیغات هنوز در ایران، سنتی و به شیوه دهان به دهان است و دانشگاه ها و مدارس جای خوبی برای خبردار شدن از انتشار آلبوم و کیفیت دیگر آثار موسیقی هستند."

رامین صدیقی مدیر نشر موسیقی هرمس به بازار موسیقی در اسفند خوش بین تراست و می گوید:‌ "در مجموع بازار موسیقی در اسفندماه حرکتی رو به جلو دارد اگرچه برای ما بهترین ماه سال محسوب نمی شود."

نشر هرمس هر دوماه یک بار آلبوم تازه ای روانه بازار می کند و صدیقی توضیح می دهد:‌ "سعی می کنیم کاری را که در اسفند ماه منتشر می کنیم هم شنیدنی تر باشد و هم بسته بندی بهتری داشته باشد. چون خیلی ها برای کادوی عید سی دی می خرند."

او بهترین ماه های سال را برای رونق موسیقی اردیبشهت و مهر می داند: ‌"اردیبشهت ماه همزمان با نمایشگاه کتاب استقبال از محصولات موسیقی هم بیشتر می شود. علاوه بر این شهرستانی ها که به هوای نمایشگاه کتاب به تهران می آیند سری هم به فروشگاه های موسیقی می زنند و خرید می کنند. "

روزهای قبل از عید در ایران مثل روزهای قبل از کریسمس در اروپا و آمریکا می ماند. باید همه چیز را نو کرد بنابراین وقت برای خیلی از کارها نمی ماند. موسیقی یکی از آنهاست.

مرضیه رسولی
روزنامه نگار در تهران