بيستم ژوئن، روز جهانى پناهجويان و آوارگان، صدای آلمان

بيستم ژوئن مصادف است با روز جهانى آوارگان و پناهجويان. خبر خوشايند براى چنين روزى اين است كه تعداد آوارگان در جهان، ظرف ۲۶ سال گذشته هرگز تا اين حد كاهش نشان نداده بود. متاسفانه بر خلاف آن، تعداد آوارگانى كه در كشورهاى خود در حال فرارند افزايش نشان مى‌دهد.

در سال ۲۰۰۵ حدود ۴/۸ ميليون نفر از كشورهاى خود گريختند. اين رقم نسبت به سال پيش از آن، يك ميليون نفر كاهش نشان مى‌دهد. و اين از سال ۱۹۸۰ تا كنون پايين‌ترين رقم آوارگان است. اما علت اين امر را نبايد در آن دانست كه دلايل كمترى براى فرار انسان‌ها وجود دارد، بلكه علت اصلى بيشتر آن است كه بسيارى از آوارگان اساسا شانس درنورديدن مرزهاى ملى را نمى‌يابند.

رون ردموند سخنگوى كميسارياى سازمان ملل براى پناهجويان و آوارگان مى‌گويد: «براى آوارگان، كار پناهجويى در كشورهاى ديگر را دشوار كرده‌اند. بيش از همه كشورهاى صنعتى حصار دور خود را محكم‌تر ساخته‌اند».

شعار امسال روز جهانى آوارگان اين است: «شعله‌ى اميد را زنده نگه داريم». اما زنده نگه داشتن شعله‌ى اميد در وضعيت كنونى جهان كه مرزهاى بين‌المللى آن هر دم فشرده‌تر مى‌شود ، كار ساده‌اى نيست. ترس از كوچندگان فقر، در كشورهاى صنعتى به اين امر منجر گرديده كه ميان آنان و آوارگان و پناهجويان تفاوتى گذاشته نمى‌شود.

سال‌هاست كه در كشورهاى مرفه صنعتى، دستيابى به موقعيت پناهندگى سياسى بسيار دشوار شده است. بسيارى از پناهجويان به محض ورود به كشورى ديگر، از همانجا بازگردانده مى‌شوند. به اين ترتيب راه ديگرى باقى نمى‌ماند جز فرار در چارچوب كشور خود. به همين دليل تعداد آوارگان محلى يا بومى در بسيارى كشورها افزايش نشان مى‌دهد.

جان اگه لند هماهنگ‌كننده‌ى سازمان ملل براى امور انسانى مى‌گويد: «آوارگان و پناهجويان محلى بيشتر در خطرند، فقيرترند و احتمالا از تمام قربانيان جنگ و فاجعه‌هاى طبيعى نيازمندترند. طبق تخمين ما ۲۵ ميليون نفر در كشورهاى خود قربانى منازعات داخلى و بسيارى ديگر قربانيان فاجعه‌هاى طبيعى هستند و بنابراين در كشورهاى خود آواره».

براى آوارگان و پناهجويان، كنوانسيون ژنو معتبر است. مطابق آن كشورها موظفند پناهجويان را بپذيرند و خوراك و محل اقامت مطمئن را براى آنان فراهم كنند. اين ميثاق و توافق در حقوق بين‌المللى، حفاظت از پناهجويان را مقرركرده است. كميسارياى پناهجويان و آوارگان سازمان ملل به آنان در كشورهاى ميزبان يارى مى‌رساند تا زندگى تازه‌اى را به اميد بازگشت به ميهن آغاز كنند و اگر بازگشت به ميهن ناممكن بود، ميهن تازه‌اى براى خود اختيار كنند.

اما براى آوارگان محلى، كنوانسيونى وجود ندارد. تلاش جوامع بين‌المللى و سازمان‌هاى انساندوست براى يارى رساندن به آنان، اغلب با واكنش منفى دولت‌ها روبرو و به عنوان دخالت در امور داخلى پس زده مى‌شود. افكار عمومى جهان نيز معمولا از سرنوشت آوارگان داخلى كشورها بى‌اطلاع است و به ندرت موردى مانند سودان پيش مى‌آيد كه افكار عمومى نسبت به آن حساس شوند.

در حال حاضر بيشترين آوارگان محلى در كشورهايى مانند سودان، افغانستان، عراق، پاكستان، سومالى و كلمبيا وجود دارد.