سهم ايران در نوبل صلح اوباما، اعتماد

ارسال سيگنال هاي پي در پي به ايران، از مهم ترين عوامل توجه کميته صلح نوبل براي اعطاي اين جايزه به اوباما بوده است

فرزانه روستايي

باراک اوباما رئيس جمهور جوان ايالات متحده امريکا به عنوان برنده جايزه صلح نوبل سال 2009 اعلام شد. توريجورن جاگلند رئيس کميته صلح نوبل نروژ در بيانيه يي خطاب به صدها خبرنگار اعلام کرد؛ به ندرت کسي تاکنون توانسته است تا اين حد توجه جهاني را به خود جلب کند و مردم دنيا را براي جهان و آينده يي بهتر اميدوار سازد.در اين بيانيه آمده است؛ به علت تلاش بي نظير و فوق العاده باراک اوباما براي تقويت گفت وگو و ديپلماسي جهاني و گشودن باب همکاري در سطح جهان، باراک اوباما برنده جايزه صلح نوبل است.

باراک اوباما کمتر از يک سال پيش که به عنوان رئيس جمهور امريکا انتخاب شد در اولين نطق خود به عنوان رئيس جمهور امريکا گفت امريکا سرزمين عجايب است؛ سرزمين باورنکردني ها. ديديم که حتي يک سياهپوست مي تواند رئيس جمهور امريکا شود، و اکنون آن نامزد سياهپوست حزب دموکرات يا اولين رئيس جمهور کنيايي الاصل ايالات متحده امريکا به عنوان برنده جايزه صلح نوبل معرفي شد.اوباما سومين رئيس جمهور در مصدر کار امريکاست که جايزه صلح نوبل را به خود اختصاص داده است. پيش از او تئودور روزولت در سال 1906 و وودرو ويلسون در سال 1919 به خاطر فعاليت خود در جهت تحکيم صلح جهاني جايزه صلح نوبل دريافت کردند. پيش از او جيمي کارتر رئيس جمهور اسبق امريکا به خاطر مذاکرات صلح خاورميانه جايزه صلح نوبل را برد. در سال 2007 نيز ال گور رقيب بوش در جريان انتخابات رياست جمهوري سال 2000 جايزه صلح نوبل را به خاطر فعاليت در زمينه تغييرات آب و هواي کره زمين دريافت کرد. واگذاري جايزه صلح نوبل به اوباما موج عکس العمل هاي متفاوتي را در سراسر جهان برانگيخت.تعدادي از نشريات امريکايي از جمله کريستين ساينس مانيتور با اين تيتر که «دادن نوبل به اوباما همه را به تبريک و تعجب واداشت» به اين اشاره کرد که شخصيت هايي با سوابق بيشتري لايق اعطاي جايزه صلح نوبل بوده اند. به غير از اين نشريه امريکايي بسياري از شخصيت هاي جهاني به اظهارنظر در مورد اين تحول مهم پرداختند.بسياري از اين شخصيت ها تاکيد اوباما بر گسترش ديپلماسي و گفت وگو، تنش زدايي در سطح جهاني، پيش راندن اعراب و اسرائيل براي مذاکرات صلح و تشکيل دو دولت مستقل در کنار هم، طرح مذاکره با کره شمالي و گشودن باب مراوده با ايران و ارسال سيگنال هاي پي درپي مثبت به ايران را از مهم ترين عوامل توجه کميته صلح نوبل براي اعطاي اين جايزه به اوباما دانسته اند.اوباما از همان اولين ميتينگ هاي انتخاباتي خود با اصرار تاکيد کرد جنگ عراق را پايان خواهد داد و نيروهاي امريکايي را از اين کشور فراخواهد خواند.وي از همان ابتدا تاکيد کرده بود خواستار مذاکرات بدون واسطه، بدون پيش شرط و مستقيم با ايران است و قطع روابط 30 ساله با ايران را کنار خواهد گذاشت. هر چند وي در طي هشت ماه رياست جمهوري امريکا پي درپي پيام هاي مثبتي براي ايرانيان فرستاده و حتي در پيام خود به مناسبت عيد نوروز براي اولين بار به صورت شکسته جمله «عيد شما مبارک» را تکرار کرد با اين حال ديپلماسي او در ارتباط با ايران بعد از انتخابات ايران با چالش هاي جدي مواجه شد. وي در سخنراني چند ماه پيش خود در دانشگاه قاهره اعجاب رهبران، انديشمندان و سياستمداران جهان عرب و اسلام را برانگيخت.

در اين سخنراني وي تنش زدايي و رفع سوء تفاهم در ديدگاه مسلمانان و مسيحيان از يکديگر و گشودن باب گفت وگوهاي پرثمر و کارساز را به عنوان راه حل بحران رابطه جهان اسلام و غرب مطرح کرد. بسياري معتقدند سخنراني رئيس جمهور جوان امريکا در مصر به خاطر تاثير مثبتي که در خاورميانه و جهان اسلام از خود باقي گذاشت، يکي از استثنايي ترين سخنراني هاي او بوده است.

با اين حال رئيس جمهور برنده جايزه صلح نوبل به زودي بايد براي اعزام حدود 40 هزار سرباز به افغانستان تصميم نهايي را اتخاذ کند. پيش از اين وي با دستور بستن پايگاه نظامي گوانتانامو در کوبا و نيز منع شکنجه در جريان بازجويي از عوامل القاعده، سيگنال هاي انسان دوستانه بسيار موثري را از خود باقي گذاشته است.

بسياري از برندگان صلح نوبل پيرامون انتخاب اوباما اظهارنظر کرده اند. محمد البرادعي برنده صلح نوبل سال 2005 و رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي گفت؛ «با وجودي که کمتر از يک سال از رياست جمهوري اوباما مي گذرد وي با مواضع خود نگاه ما را به جهان و اميد به صلح جهاني تغيير و ارتقا داد. گزينش اوباما حاکي از آن است که تعهد به گفت وگو و ديپلماسي، گفت وگو و احترام متقابل مهم ترين ابزاري است که به واسطه آن مي توان بحران هاي بين المللي را مرتفع ساخت. اوباما از همه اختلاف ها و شکاف ها عبور و به نوعي رفتار کرده که گويي جهان يک فاميل واحد است.»

وانگاري ماتايي فعال محيط زيست کنيايي و برنده صلح نوبل در سال 2004 گفت؛ «اوباما نشان مي دهد ما مي توانيم با هم کار و گفت وگو کنيم تا حدي که گويي يک ملت واحد هستيم.»

دزموند توتو برنده صلح نوبل در سال 1984 در اين رابطه گفت؛ «اين جايزه مي گويد که ما چيزهاي بزرگي را در سطح جهان مي توانيم از او انتظار داشته باشيم. اين جايزه حاکي از آن است که جهان در آينده امن تر خواهد بود.»

مارتي آهتيساري رئيس جمهور سابق فنلاند به نکته جالبي اشاره کرد و آن اينکه؛ «اعطاي جايزه صلح نوبل بي ترديد از آنجا ناشي مي شود که کميته صلح نوبل خواسته باراک اوباما را در پيگيري اهدافي که در سطح جهان مطرح کرده تشويق کند. اين يک تشويق بزرگ است.»

کريستين برگ هارپکن رئيس موسسه صلح جهاني در اين ارتباط گفت انتخابي شجاعانه صورت گرفته و ارتقاي صلح جهاني هدف اصلي آن بوده است.

لازم به يادآوري است دو ماه قبل از اينکه اوباما رئيس جمهور امريکا شود نام وي به صورت جدي براي دريافت صلح نوبل مورد ملاحظه قرار گرفت و جالب تر اينکه 12 روز پس از آنکه وي به رياست جمهوري امريکا رسيد نام اوباما رسماً در ليست نامزدهاي دريافت صلح نوبل قرار گرفت.

از سال 1895 که آلفرد نوبل ثروت خود را براي اعطاي جايزه صلح نوبل وقف کرده اين جايزه به کساني اعطا شده است که بيشترين تلاش را براي مصالحه بين ملت ها انجام داده اند، بيشترين تلاش را براي حذف نظامي گري و کاهش اندازه ارتش ها مبذول داشته اند و بيشترين تلاش را انجام داده اند تا صلح، ثبات و امنيت در سطح جهان برقرار شود.

امسال علاوه بر اوباما 177 نفر ديگر نامزد دريافت جايزه صلح نوبل بودند. در ميان آنان سه نفر از مخالفان و ناراضيان چيني، يک فعال افغان و يک حقوقدان کلمبيايي حضور داشتند. پيرو تحولات سياسي پس از انتخابات ايران برخي تلاش کردند مهدي کروبي از نامزدهاي رياست جمهوري ايران را به علت افشاي برخي از موارد نقض حقوق بشر به ليست نامزدهاي دريافت صلح نوبل اضافه کنند.