بی پولی، مقررات سخت، سانسور، جشنواره تئاتر فجر؛ ماندن يا نماندن مسئله اين است، ايلنا

کار به جايی رسيده است که حتی خود هنرمند نيز روح هنر را فراموش کرده و به آن به چشم يک شوق می‌نگرد. انرژی و تلاش هنرمندان روی صحنه اجرا نمی‌شود بلکه تنها صرف جنگيدن با مشکلات و دست و پنجه نرم کردن با طرح‌های هر روزه ...

ايلنا : بخش چشم‌انداز بيست و هشتمين جشنواره تئاتر فجر امسال شاهد انصراف‌هايی بود که تنها کارگردان‌ها را در بر نمی‌گيرد بلکه نويسندگان و بازيگران را هم شامل خود کرد. سال‌های پيش به دنبال برنامه‌های اين جشنواره و نحوه اجرای آن در رسانه‌ها بوديم اما امسال به دنبال آن هستيم که چه کسی می‌رود و چه کسی می‌ماند؟ انگار خبرهای خوش از دنيای تئاتر پر کشيده است و جای خود را به خبرهايی داده است که جامعه هنری دوست ندارد آنها را بشنود.

کار به جايی رسيده است که حتی خود هنرمند نيز روح هنر را فراموش کرده و به آن به چشم يک شوق می‌نگرد. انرژی و تلاش هنرمندان روی صحنه اجرا نمی‌شود بلکه تنها صرف جنگيدن با مشکلات و دست و پنجه نرم کردن با طرح‌های هر روزه مسئولين می‌گردد تا به آنجا که گاه تصميم بر آن می‌گيرند که انگار تسليم شدن بهترين راه ممکن است.
جشنواره فجر امسال خبر از آن نمی‌دهد که چه کسی سراغ تمرين رفته، چه کسی بازيگرانش را انتخاب کرده و کارها چگونه پيش می‌رود بلکه جشنواره امسال می‌گويد شرايط ما اين است .
چيستا يثربی نيز پس از وقفه‌ دو ساله امسال به عنوان کارگردان به جشنواره بازگشته است و در اين رابطه می‌گويد: جشنواره فجر هميشه يادآور هنرمندانی است که در خود پرورش داده‌ است و آنها را به جامعه تئاتر معرفی کرده است. يادآور جشنواره‌ای است که استعدادهای جوان در کنار پيشکسوتان حضور پيدا کرده‌اند و چه بسا که بهتر به رخشيده‌اند. پس گمان من بر اين است که هيچ‌کس حق ندارد چنين جشنواره‌ای را غيرحرفه‌ای بخواند.
يثربی که در دوره‌های قبل به عنوان بازخوان، نويسنده و يا کارگردان حضور داشته است امسا تنها به عنوان نويسنده و کارگردان در رابطه با بخش چشم‌انداز جشنواره فجر می‌گويد. شرايط امسال جشنواره به گونه‌ای است که هنرمند ترجيح می‌دهد در شرايط آرام‌تری کار کند تا شرايط فعلی. زيرا چگونه می‌توان گروهی که هنوز حتی بازيگرانش انتخاب نشده‌اند را در فرصت يک ماهه بر روی صحنه برد هنوز سالن‌های تمرين در اختيار گروه‌ها قرار نگرفته است و سهم هر گروه برای تمرين در اين سالن‌ها تنها دو يا سه روز در هفته است. بودجه تعلق گرفته در جشنواره‌ها به گروه‌ها در جشنواره امسال به اندازه‌ای است که معمولا تنها صرف دکور، لباس و مخارج جانبی می‌شود. با اين شرايط کدام بازيگر قبول می‌کند تا در جشنواره حضور داشته باشد. قاعدتا در چنين اوضاعی است که کارگردان‌های حرفه‌ای ترجيح می‌دهند کار نکنند چرا که می‌توانند به جای يک ماه در يک سال و با فراغ خاطر بيشتر به مطلوب خودشان برسند.
يثربی می‌گويد در زمان جشنواره‌ها کار گاهی تا حدی دشوار می‌شود که مرا نيز تا مرز انصراف پيش می‌برد.
چيستا يثربی در رابطه با مرحله بازخوانی می‌گويد اگر اثری قبول نشود حتی اگر کار خود من باشد هم، هرگز اعتراض نخواهم کرد. زيرا سليقه داوری‌ها هميشه يکی نيست چه بسا که هيچ وقت متون دلخواه من انتخاب نشد و من اعتراضی نکردم.
مريم کاظمی که قرار بود کار آقای محمد چرم‌شير را به روی صحنه برود با انصراف وی مواجه شد و در اين زمينه می‌گويد: قاعدتا نمايش بدون مجوز نويسنده به اجرا در نمی‌آيد اما ممکن است نمايش ديگری را آماده کنم گرچه بر روی اين نمايش کار کرده بودم و آماده تمرين بودم.
کاظمی در رابطه با انصرافات که دامن او را نيز گرفته بود می‌گويد: مقررات سخت جشنواره هميشه باعث ناراحتی و اعتراض بوده اما امسال تمامی انتظارات کارگردان‌ها و هنرمندان با سانسور واعمال نفوذهای مميزی روبرو شده است. به گونه‌ای که تصميم‌گيری‌های سليقه‌ای، توجيهات و تفسيرات غلط، نبودن فضای آزاد کاری هنرمندان را به آنجا می‌رساند که از تمام دنيای ايده‌آل خود فاصله بگيرد و انصراف دهد.
کاظمی در پايان گفت:‌ممکن است گاهی شرايط شخصی و اجتماعی وجود داشته باشد اما هر سال سيستم غلط برنامه‌ريزی پررنگ‌تر از سال گذشته می‌شود و امسال خود را به اين‌ گونه نشان داده است.
با تمام اين گفته‌ها جشنواره امسال نيز همانند سال‌های قبل آغاز خواهد شد اما اينکه چقدر هنرمند توانسته به خواسته خود دست پيدا کند کسی نمی‌داند. اينکه آيا زمانی که تماشاچيان او را تشويق می‌کنند واقعا از ته دل خوشحال است يا نه؟ کسی نمی‌داند.
امسال من و خيلی از شماها به جشنواره خواهيم رفت اما جای خالی خيلی‌ها مثل هميشه پررنگ‌تر از سال قبل وجود خواهد داشت.