ايران و مکزيک در آستانه ديدار چه وضعی دارند؟ بی بی سی

جام جهانی، "زمانی برای دوست يابی" است.

برانکو ايوانکوويچ، سرمربی تيم ايران با اشاره به اين شعار رسمی جام جهانی آلمان کوشيد در آخرين مصاحبه مطبوعاتی خود پيش از بازی نخست تيمش با مکزيک، از پاسخگويی به سؤالهای سياسی و وارد شدن به حاشيه های فزاينده ای که تيم ايرانی را تا شهر نورنبرگ تعقيب کرده اند، طفره برود.

او به سؤال خبرنگاری که از او پرسيد: "چه احساسی دارد که تيمی را هدايت می کند که مورد حمايت نئونازی ها و گروههای راست افراطی و مورد اعتراض گروههای ديگر است" پاسخ نداد. او حتی از پرسش خبرنگار ديگری که گفت: "رئيس جمهور ايران اخيرا پيامی را به جهان فرستاد، آيا برانکو هم پيامی را به جام جهانی آورده است؟" طفره رفت.

خبرنگارانی که به جای تعقيب بازی تيمهايی مانند برزيل، آرژانتين، هلند، آلمان و انگلستان به دنبال تيم ايران راهی نورنبرگ شده اند، طبعا به حاشيه های سياسی بيش از کيفيت ورزشی توجه دارند. به ويژه آنکه محمد علی آبادی، معاون رئيس جمهور ايران با وجود همه مخالفتها و جنجالها به آلمان آمد و در تمرين تيم ملی، پيش چشم خبرنگاران حاضر شد.

اما برانکو ترجيح می دهد به جای پاسخگويی به اين حاشيه ها، بر بازی حساس تيمش مقابل مکزيک تمرکز کند که می تواند سرنوشت هر دو تيم را برای رسيدن به مرحله بعدی جام جهانی شکل دهد.

در برآوردهای پيش از بازی، مکزيک به وضوح شانس بيشتری از ايران دارد. اين تيم که با قدرت از منطقه آمريکای مرکزی به بازيهای نهايی جام جهانی راه يافته است، سابقه ۱۳ دوره حضور در دور نهايی جام را دارد، در حالی که ايران تنها سه بار در فاصله ۲۸ سال به بازيهای نهايی راه يافته است. ايران در دو حضور پيشين خود نتوانسته از مرحله گروهی صعود کند اما مکزيک در هر چهار دوره اخير جام جهانی به مرحله حذفی راه يافته است.

مصدومان

هرچند بهبود مصدوميت مهدی مهدوی کيا و علی کريمی بازيکنان موثر تيم ايران که در بوندس ليگا بازی می کنند مربی کروات اين تيم را دلگرم کرده است، اما مصدوميت فريدون زندی و آسيب ديدگی شديد ستار زارع، نامزد مورد علاقه برانکو برای پست مدافع چپ، نگرانی های تازه ای ايجاد کرده است.

فريدون زندی بازيکن ايرانی – آلمانی که در اين فصل بوندس ليگا مصدوميتهای طولانی را متحمل شد، قطعا در ديدار نخست تيم ايران حضور ندارد، اما می تواند به ديدارهای دوم يا سوم اين تيم برسد. اما آسيب ديدگی زانوی راست ستار زارع که روز پنجشنبه در جريان تمرينات اردوی فردريش هافن رخ داد، جدی تر است و احتمالا اين بازيکن را از حضور در جام جهانی محروم می کند. اگر چنين شود، به گفته برانکو، هادی شکوری مدافع تيم پاس، جايگزين زارع در ترکيب ۲۳ نفره تيم ايران خواهد بود.

در مقابل، نگرانی های مکزيک با بازگشت ازوالدو سانچز، دروازه بان نه چندان بلندقامت اين تيم کمتر شده است. سانچز که در پی درگذشت پدرش به مکزيک بازگشته بود، دوباره به اردوی تيمش پيوست و روز شنبه پس از تمرين عصرگاهی سبزپوشان گفت که برای "يادبود پدرش" بازی خواهد کرد. خبر بازگشت سانچز، موجی از شادی در ميان هواداران پرشور مکزيک در نورنبرگ به راه انداخت.

"ستاره های پارسی"

هرچند هواداران مکزيک پرشمارتر و پرشورتر از رقيب خاورميانه ای شان به نظر می رسند، اما هواداران ايرانی نيز از چهارگوشه جهان خود را به نورنبرگ رسانده اند تا پس از هشت سال تيمشان را در جام جهانی تشويق کنند.

پرچمهای سه رنگ، با رنگهايی همسان مکزيک، که در دست اين هواداران قرار گرفته است، نشانه های يکسانی ندارد. پرچمی با نشان شيروخورشيد در کنار پرچمی با نشانه جمهوری اسلامی افراشته می شود و بسياری نيز ترجيح می دهند که برای پرهيز از هر حاشيه ای، پرچمهای سبز و سفيد و قرمز را بی هيچ نشانه ای در دست بگيرند.

دو دستگی تنها در پرچم نيست که خود را نشان می دهد. در حالی که پس از درگيری های قومی آذربايجان، شعار رسمی تيم ملی، "ستاره های پارسی" با اعتراض کسانی مواجه شد که آن را "نژاد پرستانه و قومگرايانه" می دانستند، مسئولان تربيت بدنی خبر دادند که اين شعار را به شعار ديگری بدون هيچ نشانه قوميتی تغيير داده اند، اما ديروز بازيکنان ايران، سوار بر اتوبوسی که همچنان شعار "پارسی" را بر بدنه داشت، از حلقه هوادارانی که هتل هيلتون نورنبرگ را احاطه کرده بودند، گذشتند.

يازده مرد سفيدپوش

از ميان ۲۳ بازيکنی که سرنشين اتوبوس بودند، ده نفر پيشاپيش از جايگاه خود در تيم اصلی مطمئن هستند و دو نفر هم بر سر يک جای باقيمانده رقابت می کنند.

دروازه ايران را مطابق معمول هشت سال گذشته، ابراهيم ميرزاپور حفاظت خواهد کرد. حسين کعبی در دفاع راست کنار رحمان رضايی و يحيی گل محمدی، مدافعان ميانی ايران قرار می گيرد. در دفاع چپ، محمد نصرتی يا اميرحسين صادقی به جای ستار زارع به ميدان می روند. از ميان اين دو، شانس محمد نصرتی که سابقه ملی بيشتری دارد و حتی پيش از مصدوميت زارع، در بازی های اخير دوستانه ايران به ميدان رفت، بيشتر است.

در قلب خط ميانی، جواد نکونام کنار آندرانيک تيموريان قرار می گيرد که اين روزها به عنوان تنها مسيحی تيم ايران، بسيار مورد توجه است.

با توجه به ترکيب اعلام شده، به نظر می رسد که مربی کروات تيم قصد دارد بار ديگر به آرايش تيمی مورد علاقه خود بازگردد و سه هافبک هجومی را در مقابل اين دو بازيکن ميانی قرار دهد.

مهدی مهدوی کيا بال هجومی سمت راست خواهد بود و علی کريمی پشت سر تنها مهاجم ايران بازی خواهد کرد. وحيد هاشميان نيز در غياب فريدون زندی به سمت چپ می رود و کاپيتان علی دايی را که در آخرين مصاحبه مطبوعاتی همچنان مورد حمايت شديد سرمربی تيم ايران قرار گرفت، در خط حمله تنها می گذارد.

چپ مقابل راست

آخرين تمرينات تيم ملی نشان داد که ايران برنامه های تاکتيکی خود را غالبا در سمت راست دنبال می کند؛ جايی که موثرترين بازيکنان ايرانی قرار دارند.

اما اگر جناح چپ قدرتمند مکزيک، به ويژه با حضور رامون مورالس که البته در پيشبينی ها جزو ترکيب احتمالی قرار نگرفته است، جناح راست ايران را تحت فشار قرار دهند، فضای پشت سر حسين کعبی که بازيکنی سرعتی اما کم قدرت است می تواند خطرساز شود.

به اين ترتيب مهدی مهدوی کيا، تيموريان و حتی کريمی ناچار می شوند بيشتر به کمک کعبی بيايند و به وظايف دفاعی بپردازند. اگر چنين شود، بازی در يک سوی زمين، همانجايی که اميدهای ايران بدان وابسته است، قفل می شود.

ضعف جناح چپ ايران و ناکارآمدی بازيکنان انتخابی برای اجرای مناسب سيستمی که برانکو برگزيده است، امکان تغيير فضای بازی را از تيم ملی ايران می گيرد.

وحيد هاشميان در پست بال چپ نمايش برجسته ای نداشته و از حضور در نزديکی خط طولی زمين راضی نبوده است. روز شنبه برانکو گفت که هاشميان اساسا مهاجمی است که توانايی بازی در هر دو جناح و همچنين مرکز خط حمله را دارد. با وجود اين، تجربه نشان داده که مؤثرترين بازی های او برای تيم ملی، زمانی بوده که به جای علی دايی يا در کنار اين بازيکن، به عنوان مهاجم مرکزی به ميدان رفته است. هرچند که برانکو می گويد که برای او، "نيازهای تيم" مهمتر هستند.

شيوه های جايگزين

ترکيب انتخابی برانکو، يادآور ترکيبی است که بازی مقابل ژاپن را در ديدارهای انتخابی جام جهانی در تهران آغاز کرد. زمانی که پس از 43 دقيقه، علی دايی آسيب ديد و هاشميان به مرکز خط حمله آمد، بازی تيم ايران دگرگون شد و تيم ميزبان با دو گل همين مهاجم به پيروزی رسيد.

چنين تغييراتی در طول بازی، شايد سرنوشت ديدار ايران مقابل مکزيک را هم رقم بزند. اگر ترکيب اوليه برانکو نتواند خواسته های او را برآورده کند، بازگرداندن هاشميان به مرکز خط حمله، يک جايگزين طبيعی است.

در اين حالت، می توان از علی کريمی که سابقه بازی ملی و باشگاهی در سمت چپ و راست خط ميانی را دارد در جناح چپ بهره گرفت و آرايش تيم را به چهار چهار دو تغيير داد. اما نکته منفی اين شيوه، محدود کردن خلاقيتهای علی کريمی است که بازی سازی او از مهمترين سرمايه های ايران محسوب می شود.

جايگزين ديگر، بيرون کشيدن يکی از دو هافبک ميانی و به ميدان آوردن مهرزاد معدنچی است. در اين حالت برانکو مطابق شيوه ای که در ديدارهای انتخابی هم تجربه کرده است، خط ميانی خود را به صورت لوزی يا به شکل الماس می چيند که مهدوی کيا و معدنچی در سمت چپ و راست، کريمی در پشت دو مهاجم و نکونام يا تيموريان در مقابل چهار دفاع قرار می گيرند. اما بعيد است که برانکو تا زمانی که ايران در مقابل حريف عقب نيفتاده باشد به چنين شيوه ای روی بياورد.

گذشته از اين، در آرايش چهار چهار دوی لوزی يا الماسی شکل، دو دفاع چپ و راست بايد خصلت مدافعان کناری کلاسيک را داشته باشند که کعبی با ضعفهای دفاعی اش و نصرتی با بازی در پست غيرتخصصی دفاع چپ، هردو فاقد چنين خصلتی هستند.

اگر برانکو بخواهد بر آرايش انتخابی خود (با دو هافبک ميانی، سه هافبک هجومی و تک مهاجم) اصرار کند، گماردن مهرزاد معدنچی به جای هاشميان در پست بال چپ، يکی از راههای بيرون آمدن از بن بستهای احتمالی است. معدنچی در سه بازی آخر پرسپوليس در جام حذفی ايران هفت گل به ثمر رسانده و در ديدارهای دوستانه تيم ملی و همچنين در بازی ايران با تايوان در چارچوب ديدارهای مقدماتی قهرمانی آسيا موثر بوده است.

البته اگر کار به چنين تعويضی بکشد، منتقدان برانکو ترجيح می دهند که به جای هاشميان، علی دايی زمين را ترک کند؛ بازيکنی که گمان می رود در ۳۷ سالگی ديگر توان نود دقيقه بازی در سطح جام جهانی را نداشته باشد.

به هرحال، روی آوردن به هريک از اين شيوه های جايگزين، يا حتی اصرار بر حفظ ترکيب اوليه در طول زمان ديدار، بستگی به برنامه های حريف و افت و خيزهای بازی دارد. همانگونه که برانکو می گويد: "در فوتبال نمی توان همه چيز را از قبل پيش بينی کرد."

چنين گفته ای، درباره تيم پيش بينی ناپذير ايران، حتی بيش از هر تيم ديگری صدق می کند.