مرضيه مرتاضی لنگرودی: زنان نتيجه گرفتند، روزآنلاين

حسين محمدی - عده ای از فعالان جنبش زنان از جمله شيرين عبادی، سيمين بهبهانی، رخشان بنی اعتماد، مرضيه مرتاضی ‏لنگرودی و عده ای ديگر از فعالان جنبش زنان روز يک شنبه با حضور در کميسيون قضايی مجلس، به بحث ‏و گفتگو درباره لايحه بحث انگيز "حمايت از خانواده" پرداختند. اولين ثمره اين ديدار، خارج شدن اين لايحه ‏از صحن علنی مجلس برای بررسی بيشتر بود. در مورد اين جلسه و مسايل پيرامون آن با مرضيه مرتاضی ‏لنگرودی گفت و گو کرده ايم. خانم مرتاضی معتقد است اين نوع ديدارها می تواند به حل بسياری از مسائل ‏کمک کند. متن گفت و گو در پی می آيد.‏
‏

‎‎خانم مرتاضی، ابتدا توضيح کوتاهی درمورد چگونگی شکل گيری چنين ائتلاف عظيمی از سوی ‏فعالان زن مخالف لايحه حمايت از خانواده می دهيد؟‎ ‎
از هنگامی که لايحه حمايت از خانواده به مجلس آمد و در کميسيون ها هم بررسی و تصويب شد، فضايی بر ‏ضد اين لايحه در جامعه به وجودآمد ـ موادی ازاين لايحه هم مثل ماده ۲۳ ضد زن بود ـ و در نتيجه هر بخشی ‏از فعالان جنبش زنان مواضع مختلفی در اين باره اتخاذ کردند. بعضی ها می گفتند در صورت تصويب اين ‏لايحه در مقابل مجلس تحصن خواهيم کرد و بعضی ها هم مسايل ديگری را مطرح می کردند. اما با توجه به ‏اينکه قوه قضاييه درباره اين لايحه نقدهای جدی داشت و معتقد بود که دولت در آن دستکاری های زيادی انجام ‏داده است، در مجلس هم کسانی بودند که به مخالفت با اين لايحه پرداختند. اما از همه اين ها مهم تر اين مساله ‏بود که تمامی فعالان زنان از هر نحله ای ـ از لاييک تا مذهبی، سکولار و سنتی و زنان داخل و خارج ‏حاکميتی ـ به توافق و تفاهم نانوشته ای درباره اين لايحه و بخصوص ماده ۲۳ آن نايل شدند. چون همه بر اين ‏عقيده بودند که چنين ماده ای جز تحقير زنان، تحقير مردان و تحقير خانواده نتيجه ديگری در بر نخواهد ‏داشت.‏

‎‎عده ای از خانم ها پيش ازاين اعلام کرده بودند که در اعتراض به تصويب لايحه حمايت از ‏خانواده قصد تحصن در مقابل مجلس را دارند. چطور ناگهان به مجلس رفتيد؟‎ ‎
‏ يک تفکر جدی در ميان فعالان جنبش زنان وجود دارد که سعی دارند اين جنبش را در سطح اجتماعی نگاه ‏دارند. فعالين زن علی رغم برخوردهای مکرر دولت، که خلاف قانون هم هست، از اينکه جنبش زنان سياسی ‏شودپرهيز دارند ولذا بر آنند تا اين جنبش را در همان سطح اجتماعی نگه دارند. چون اگر جنبش های ‏اجتماعی فرصتی برای گسترش عرضی و عمقی در جامعه نداشته باشند، اين قابليت را دارند که خيلی سريع ‏راديکال بشوند و به ضد خود تبديل شوند. جنبش زنان در ايران خواهان حقوقی است که برخاسته از نيازهای ‏زنان در عرصه جامعه است. ‏

‎‎اين خانم ها چطور با يکديگر هماهنگ شده بودند؟ به بيان بهتر چگونه به اين نتيجه رسيدند که ‏چنين کاری کنند؟‏‎ ‎
ائتلافی از فعالان زنان از طريق اينترنت، مقالات، نوشته ها و مصاحبه ها و همچنين روابط چهره به چهره، ‏بخصوص عليه مواد ۱۸، ۲۳ و ۲۵ شکل گرفت. فعالانی که در اين زمينه تلاش می کردند، راه های مختلفی ‏را برای اينکه افکار عمومی را به مواد اين لايحه جلب کنند، امتحان کردند. از جمله اين راه ها حضور در ‏مجلس و صحبت و گفتگو با نمايندگان مجلس بود.‏

‎‎ميزبان شما در مجلس چه کسی بود؟‏‎ ‎
آقايی به نام تجريدی، از اعضای کمييسون قضايی مجلس. ايشان به ما وقت دادند و ما در خدمت ايشان بوديم. ‏سرکار خانم عبادی، خانم بهبهانی، خام رخشان بنی اعتماد و بسياری ديگر از فعالان زن، امروز در اتاق آقای ‏تجريدی جمع شدند و درباره اين لايحه به طور مفصل صحبت کردند. خود آقای تجريدی انتقادات زيادی به اين ‏لايحه داشتند و از فعالان جنبش زنان و ماهايی هم که آن جا بوديم، خواستند نظرات اصلاحی خودمان را برای ‏کميسيون قضايی مجلس ارسال کنيم.‏

‎‎شما بحثی درباره اصلاحيه های اين لايحه يا حتی لايحه ای جديد داشته ايد که به مجلس ارائه ‏دهيد؟‎ ‎
امروز خانم های حقوقدان، مادران صلح، خانم های کمپين و... نظرات اصلاحی خودشان را ارائه کردند. يعنی ‏مدون و مکتوب داشتند و به کميسيون قضايی مجلس ارايه دادند. بسيار هم مشتاق هستند که اين تعامل برقرار ‏باشد. روی کلمه تعامل تاکيد می کنم. اگر دولت رفتار تقابلی با زنان را کنار بگذارد و به آن ها اعتماد داشته ‏باشد، می تواند مطمئن باشد که همواره فعالان جنبش زنان خواستار تعامل و گفتگو با دولت و حاکميت هستند. ‏همه روش هايی هم که در اين سال ها در پيش گرفتند نشان دهنده عزم آنها بر تعامل و روش های اصلاح ‏طلبانه و صلح جويانه است.اما همواره عدم اعتماد از سوی دولت بوده است. به همين دليل من فکر می کنم اين ‏مساله می تواند ادامه داشته باشد. برای من جالب بود که کميسيون قضايی مجلس چنين برخورد جالبی داشت و ‏اجازه داد فعالان جنبش زنان در مجلس حضور پيدا کنند و نظرات خودشان را درباره لايحه حمايت از خانواده ‏مطرح کنند.‏

‎‎اعضای کميسيون قضايی در دفاع از لايحه صحبت نکردند؟‎ ‎
يکی از مسايل مهمی که مطرح شد اين بود که اين لايحه از شرع گرفته شده است. در آن جا هم پاسخ خانم ها ‏اين بود که اسلام اين قدرت را دارد که خودش را با مسايل روز هماهنگ کند. آقای تجريدی هم ضمن تاييد اين ‏مساله، ساز و کار مجمع تشخيص مصلحت نظام و مسايلی مثل برابری ديه را از مصاديق اين امر دانستند.‏

‎‎اين نوع برخورد با مسايل، شايد از معدود دفعاتی بود که توسط فعالان جنبش زنان امتحان شد. ‏فکرمی کنيد امکان ادامه چنين راه هايی باز هم وجود دارد؟‏‎ ‎
اين نوع برخورد فعالان جنبش زنان با مسايل زنان و مسايل حقوقی زنان در ايران برخورد بسيار درستی ‏است. زيرا ما وقتی به مجلس می رويم و از مجلس يا دولت می خواهيم که قوانينی به نفع زنان تصويب کند، ‏يعنی فعالان جنبش زنان در ايران خواهان اين هستند که مسايل زنان در خود کشور ايران حل شود. بنابراين ‏حتی خانم هايی که به اين نمايندگان رای ندادند، اصل را بر گفتگو و گفتمان انتقادی با قوای مقننه و مجريه ‏گذاشته اند. اين باعث می شود که يک رابطه همراه با اعتماد بين زنان و مجلس و دولت به وجود بيايد. وجود ‏چنين رابطه اعتمادآميزی، به نظر من، می تواند به حل بسياری از مسايل کمک کند. يعنی باعث می شود نه ‏دشمنان مردم بتوانند از اين جنبش ها سواستفاده کنند، نه فعالان اين جنبش ها اجازه سواستفاده را می دهند و ‏هم اينکه حاکميت نمی تواند زنان و فعالان جنبش زنان را متهم به براندازی کند.