«بازم دستمزدم دير شد!» گزارش ايسنا از تاخير دوباره‌ي دستمزد تئاتري‌ها

در حالي آخرين روزهاي سال 88 را سپري مي‌كنيم كه همچنان بحث تسويه‌حساب قرار‌داد گروه‌هاي نمايشي مطرح است و هنوز برخي از گروه‌ها با سپري شدن ماهها از پايان اجراهايشان، دستمزدي نگرفته‌اند.

شهرام كرمي كه تابستان گذشته نمايش «شكار بزرگ شنبه» را درتالار «هنر» اجرا كرده بود به خبرنگار تئاتر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) گفت: هنوز با ما تسويه‌حساب نشده است و تنها يك قسط از قرار‌دادمان را گرفته‌ايم كه توانستيم به نيمي از اعضاي گروه پرداخت كنيم و هنوز ديگر اعضاي گروه دستمزدي دريافت نكرده‌اند.

او هم‌چنين ياد‌آور شد: گروه‌هاي تئاتر كودك علاوه بر تاخير در تسويه‌حساب قرار‌داد‌ها با مشكل ديگري هم روبه‌رو هستند، چرا كه قرار‌داد اين گروه‌ها به‌صورت كمك هزينه است و با قرار‌داد ديگر آثار نمايشي تفاوت دارد.

كرمي كه چند‌ماه پيش نمايش «شمردن ستاره‌هاي شب» را به صحنه برده بود، درباره‌ي قرار‌داد اين نمايش هم توضيح داد: شرايط قرار‌داد آن نمايش متفاوت است، زيرا آن نمايش جزء توليدات جشنواره‌ي عدالت و اميد بود و آخرين نمايش اين جشنواره بود كه اجراي عمومي شد.

اما سيروس همتي كه هفت‌ماه پيش نمايش «مجلس برادر‌كشي» را در كارگاه نمايش به صحنه برده بود، به ايسنا گفت: نه تنها تسويه حساب نشده است بلكه با گذشت تقريبا هفت‌ماه يك سوم قرار‌داد ما پرداخت شده است.

اين بازيگر و كارگردان تئاتر، تاخير در پرداخت قرار‌داد‌ها را معضل هميشگي تئاتر دانست و ادامه داد: در اين شرايط براي گرفتن حق طبيعي‌مان بايد التماس كنيم و متاسفم براي اين سيستم عدالت‌پرور. موضوع اينجاست كه سيستم از عدالت مي‌گويد و جشنواره عدالت و اميد برگزار مي‌كند، اما متاسفم كه به اعتقادات جشنواره‌ي خودشان پايبند نيستند.

همتي اضافه كرد: تسويه‌حساب قرار‌داد به مراتب بيش از نوشتن و كارگرداني يك نمايش زمان‌گير و انرژي‌گير است.

او در عين حال متذكر شد: اين مشكل هميشگي تئاتر ماست و به يك شخص يا مدير خاص هم مربوط نمي‌شود، بلكه سيستم كلي فرهنگي كشور دچار مشكل است و من اصولا با اين شيوه پرداخت دستمزد كه شان هنرمندان را پايين مي‌آورد مخالفم به‌ويژه اين‌كه در آموزه‌هاي مذهبي تاكيد شده دستمزد كارگر را پيش از خشك‌شدن عرقش بپردازيد. ما هنرمنديم و ماه‌هاست كه عرق‌مان خشك‌شده و هيچ اتفاقي هم نيفتاده است.

همتي شيوه‌ي تسويه حساب فصلي را بسيار كوتاه‌مدت توصيف كرد و افزود: بعد از اين شيوه كه تنها يكسال دوام آورد، سه‌سال است كه اين تاخير‌ها معضل بزرگي در تئاتر ما شده است.

وي كه اين روزها در نمايش «شرق غزل» بازي مي‌كند، نبود برنامه‌ريزي مناسب را از ديگر معضلات بزرگ تئاتر دانست و خاطرنشان كرد: اين نمايش اثري كاملا قابل احترام است. جالب اينجاست كه نمايش ما كه فضايي سنگين دارد و تقريبا اثري مذهبي به‌شمار مي‌آيد، سه چهار روز بعد از ماه صفر، شروع شد و جالب‌تر اينجاست كه ما همزمان با ايام شهادت سه‌تن از امامان در آخرين روزهاي ماه صفر اجرا نداشتيم، اما همزمان با سالروز ميلاد پيامبر اجرا داشتيم، در حالي‌كه نمايش ما هيچ مناسبتي با اين روز نداشت.

او ادامه داد: اين چه نوع برنامه‌ريزي است كه وقتي تماشاگر را با هزاران ترفند به تئاتر جذب مي‌كنيم با اين‌گونه بي‌برنامگي‌ها، او را از تئاتر مي‌رانيم؟! با اين شيوه غيراصولي تمام تلاشمان را بر باد مي‌دهيم.

روح‌الله جعفري ديگر كارگردان تئاتر كه مهر و آبان‌ماه گذشته نمايش «اسب‌هاي پشت پنجره» را درتالار سايه اجرا كرده بود، درباره‌ي وضعيت تسويه حساب قرار‌داد اين نمايش به ايسنا توضيح داد: پرونده‌ي مالي ما مدتي است كه به انجمن هنرهاي نمايشي ارسال شده و قرار بود براساس آنچه در قرار‌داد تيپ اعلام شده يك سوم مبلغ قرار‌داد پرداخت شود تا بتوانيم براساس آن بخشي از دستمزد اعضاي گروه را پرداخت كنيم، اما اين اتفاق نيفتاد و اين درحالي بود كه در مراجعات پي‌در‌پي اعضاي گروه به اداره‌ي كل هنرهاي نمايشي و انجمن نمايش همواره به ما گفته شد كه بودجه‌اي از سوي وزارتخانه واريز نشده است.

جعفري ادامه داد: اين پرسش جدي را از رييس اداره‌ي كل هنرهاي نمايشي دارم وقتي آيين‌نامه يا قانوني وضع مي‌شود و همه موظفيم كه به آن پايبند باشيم چرا اين اتفاق در اين اداره نمي‌افتد و آنها به قانون خودشان پايبند نيستند؟! چرا همان بودجه‌ي اندك تئاتر را صرف برگزاري جشنواره‌هاي رنگارنگي مي‌كنند كه نتيجه‌ي آن تنها اعلام آمار و ارقام است.

جعفري اين‌گونه برخورد با گروه‌ها را برخوردي ناشايست دانست و افزود: اين پرسش مطرح مي‌شود كه اساس عدل و انصافي كه مي‌گويند در حوزه‌ي تئاتر كجاست؟! چرا براي تسويه حساب گروه‌هايي كه همزمان با هم نمايش‌هايشان را اجرا كرده‌اند، تفاوت و تبعيض قائل مي‌شوند؟ گروهي دستمزدش را مي‌گيرد در حالي‌كه گروه ديگر حتي يك ريال هم دريافت نكرده است.

او با ابراز تاسف از وضعيت نابسامان معيشت هنرمندان تئاتر ياد‌آور شد: آيا به خاطر همين وضعيت نيست كه هر روز شاهد كوچ‌كردن هنرمندان بيشتري به سمت تلويزيون هستيم؟ مديريت تئاتر كشور است كه بايد حقوق تئاتري‌ها را از مديريت كلان فرهنگي كشور مطالبه كند.

جعفري با تاكيد بر لزوم برنامه‌ريزي بلند‌مدت در همه‌ي حيطه‌هاي هنري و از جمله تئاتر خاطرنشان كرد: درحال حاضر استراتژي تئاتر كشور بر مبناي آزمون و خطاست و دراين شرايط است كه پايبندي به قرار‌داد تيپ ناديده گرفته شده است. گويا قرار است از سال آينده قرار‌داد تيپ كنار گذاشته شود و در اين ميان هنرمنداني كه خالصانه مشغول كار هستند، مدام نحيف‌تر مي‌شوند.

اين كارگردان تئاتر با اشاره به افزايش بودجه‌ي تئاتر عنوان كرد: بودجه‌ي چندين برابر‌شده اما به لحاظ ساماندهي به مسائل مالي گروه‌ها توفيقي حاصل نشده است و هم‌چنان شاهد افزايش زمزمه نارضايتي هنرمندان هستيم. در حالي‌كه اداره‌ي كل هنرهاي نمايشي مي‌تواند برنامه‌هايي را با توجه به بودجه‌ي واقعي تئاتر تدوين كند و اگر اين اداره امروز به فكر چاره نيفتد، اين معضل هم‌چنان در آينده هم ادامه‌دار خواهد بود.

به گفته‌ي او يكي از راه‌هايي كه مي‌تواند وضعيت اقتصادي تئاتر را ترميم كند، تئاتر بايد خواه‌ناخواه به سمت خصوصي‌شدن پيش برود كه تحقق اين هدف تنها با برگزاري يك سمينار كه دستاوردي جز يك دفترچه ندارد، ميسر نخواهد شد. مديريت مدام شعار تئاتر خصوصي سر مي‌دهد ولي در عمل سد راه مي‌شود.

بهزاد فراهاني نيز به ايسنا گفت: بخش جزيي از قرارداد ما پرداخت شده و ما اميدواريم كه در روزهاي باقي‌مانده امسال بتوانيم قراردادمان را تسويه كنيم.